In het televisieprogramma “Oorlog in de keuken” waarin Gordon Ramsay restaurants probeert te redden, blijkt steevast dat de kern van het probleem zit in een gebrek aan betrokkenheid. Mensen die hebben opgegeven en die het niet meer kan schelen. Het is letterlijk een mooi kijkje in de keuken. De show die er omheen zit en de maniertjes die Ramsay heeft ontwikkeld om er een spannende aflevering van te maken terzijde, je kunt vooral zien wat er gebeurt als de passie weg is. Wat het resultaat is van de automatische piloot.
Dat gebrek aan betrokkenheid en doorzetten is overigens niet alleen voorbehouden aan de medewerkers. Gek genoeg lijken zij vaak ten eerste juist nog meer betrokken en weten ze eveneens meestal wel wat oplossingsrichtingen kunnen zijn. De crux is doorgaans de eigenaar en/of de leidinggevende(n). Starheid, beter weten, angst voor de positie, gebrek aan communicatie, geen vertrouwen hebben in anderen…… de lijst van tekortkomingen is enorm en het gevolg is vrijwel zonder uitzondering een gebrek aan resultaat. Klanten die wegblijven, dalende omzetten en marges, tot uiteindelijk faillissement.
Er is een hechte relatie tussen betrokkenheid, de mate waarin mensen weten waarom zij het werk doen en het resultaat dat je vervolgens krijgt. Je moet als organisatie in staat zijn de waarde die mensen hebben binnen een organisatie te benoemen. Als je niet verder komt dan een functie omschrijven met iets als “Ja luister, die doos moet nu eenmaal van A naar B”, dan heeft de persoon die deze rol uitvoert geen gedefinieerde waarde. En dus, om het concreter en harder te maken, wordt deze medewerker waardeloos.
Dat mensen in de ogen van organisaties vaak eerder worden gezien als productiemiddel dan als waarde is niet uitzonderlijk. Organisaties bestaan echter uit mensen en die maken in teams, in groepen en een-op-een, het verschil.
Bedrijven – zeker beursgenoteerde- bestaan bij de gratie van aandeelhouders en opereren ten behoeve van de aandeelhouders. Mooie winsten hoeven niet te betekenen dat er rust is in de tent. Want die mooie winst is mogelijk wel lager dan analisten hadden voorspeld en dus moet er worden ingegrepen. Besparingen ondanks succes zijn een geaccepteerd fenomeen. Uiteraard zijn andersoortige organisaties niet vrij van dit denken.
Het systeem heeft op zich een (inherent) vervreemdende werking op medewerkers. Linksom of rechtsom is goed werk, grote inzet en oprechte betrokkenheid geen enkele vorm van garantie voor de arbeidsrelatie. Besparen voor de aandeelhouder krijgt niet zelden prioriteit. Hoe (on)wenselijk dit is, doet er in dit kader niet toe. Er zijn schrijvers en politici genoeg die zich bezig houden met de economische orde. Erken het echter wel en bepaal je beleid op basis van dat gegeven.
Zorg dat je medewerkers flexibel worden en doorleren. Dat zij zich binnen hun team veilig en gewaardeerd voelen, ondanks dat baanzekerheid een illusie is. Stimuleer dat mensen onderling het verschil maken en gelukkig kunnen zijn zo lang het duurt. Zodat ze empowered zijn en een realistische blik hebben op de omgeving. Essentieel daarbij is dat bedrijven leren waarde te geven aan iedereen. Een mooie taak voor HRM in plaats van arbeidsvoorwaarden en dossieropbouw.