Dat een werkplek ook een plek is om jezelf te ontwikkelen, is niet altijd vanzelfsprekend. Het is nodig om leren en ontwikkelen voortdurend onder de aandacht te houden. En het kost tijd. Dat schrijft Miranda Snoeren, lector Professionele Werkplaatsen bij Fontys Hogescholen. Ze deed onderzoek naar werken, leren en ontwikkelen in de verpleeghuissector.
Praktisch
De arbeidsmarkt staat onder druk, zeker binnen de zorgsector. Leren en ontwikkelen vinden bij voorkeur van en tijdens het werk plaats. Vanwege personeelstekorten zijn immers alle medewerkers op de werkplek nodig. Daarnaast zijn zorgprofessionals vaak praktisch opgeleid en lijken ze de voorkeur te geven aan het integreren van leren en ontwikkelen in hun dagelijkse werk. Ze hebben een voorkeur voor niet-opgelegde en informele manieren van leren. En dat is vaak precies het tegenovergestelde van wat organisaties doen. Daar voeren formele manieren van leren vaak de bovenhand. Bijvoorbeeld in de vorm van (verplichte) trainingen. Leren en ontwikkelen lijken vaak gestuurd te worden door managers en HR-functionarissen.
Actieonderzoek
Snoeren schreef samen met Marja Legius, Ingeborg Wolters, Meriam Janssen het artikel Actieonderzoek als vehicle voor werken, leren en ontwikkelen in de verpleeghuissector. Daarin adviseert ze om informeel leren en ontwikkelen in te bedden in de organisatie. Het is daarbij belangrijk om directe en authentieke (leer)ervaringen en reflectie te realiseren. Dergelijke ervaringen worden als indringend ervaren en lijken daarmee het meest krachtig voor leren en ontwikkelen.
Verschillende disciplines
Ook is het goed om verschillende disciplines, kennis en expertise te gebruiken. Horen en bespreken van verschillende manieren waarop collega’s en cliënten een situatie zien en beleven, stimuleert het denken over het eigen handelen. Ook geeft het suggesties dat zaken op een andere manier aangepakt kunnen worden. Dat geldt ook voor het horen (of stellen) van kritische vragen door studenten of professionals. Het kan zorgen voor aanpassingen van het handelen, zoals het met meer aandacht luisteren naar cliënten.
Systeemwereld
Om structuren te doorbreken en tot grote veranderingen te komen is het daarnaast belangrijk beperkende regels, routines en structuren te doorbreken. Iedere organisatie werkt met regels en structuren die richting geven aan het handelen: de systeemwereld. Deze wereld staat vaak op gespannen voet met het directe contact tussen professionals en cliënten. Oplossingen voor deze problemen worden vaak bedacht vanuit de systeemwereld, Maar voor de HR-professional ligt hier een mooie taak om te laten zien dat het anders kan, bijvoorbeeld door professionals te vragen wat ze nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Snoeren geeft een aantal aanbevelingen voor de HR-praktijk. Ze pleit bijvoorbeeld voor het gezamenlijk maken van plannen om leren in de praktijk in te bedden en voor het stimuleren van reflectie, wat onder meer kan leiden tot bewustwording en een alternatief handelingsrepertoire.
Auteurs
Miranda Snoeren is lector Professionele Werkplaatsen bij Fontys Hogescholen. Marja Legius is senior docent-onderzoeker bij Fontys Hogeschool. Ingeborg Wolters is lecturer practitioner bij Thebe Elisabeth en Fontys Hogeschool. Meriam Janssen is senior onderzoeker bij Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, Tilburg University.
