10 november is de Dag van de Mantelzorg. Dit is een dag waarop we stilstaan bij iedereen die zorgt voor zijn of haar naaste(n). Het lijkt zo vanzelfsprekend om te zorgen voor een hulpbehoevende naaste, maar al te vaak wordt er voorbijgegaan aan de soms zware taak die een mantelzorger heeft om naast een baan te zorgen voor een dierbare. In dit artikel zoomen we in op de combinatie van werk en mantelzorg, de cijfers en feiten en wat je als werkgever kunt doen om je medewerker hierin te ondersteunen.
Wat is mantelzorg?
Als je zorgt voor een naaste die langdurig ziek is, een beperking of psychische problemen heeft, of hulpbehoevend is, dan ben je mantelzorger. Mantelzorg is onbetaald en niet verplicht, het komt op je pad. Het is dan ook geen vrijwilligerswerk. Je helpt je naaste, omdat je een speciale band met deze persoon hebt en bijna automatisch ook de plicht voelt om voor diegene te zorgen.
Veel werkenden zijn mantelzorger
Het is niet altijd makkelijk om mantelzorger te zijn. Soms is de hulpvraag intensief en moeten mensen zorg verlenen naast hun baan. Dit geldt voor ruim een kwart van werkend Nederland. Zij zijn mantelzorger voor bijvoorbeeld hun hulpbehoevende ouders, zieke partners of kinderen met een beperking.
De Dag van de Mantelzorg is een mooi moment om even stil te staan bij de belangrijke inspanningen van mantelzorgers en begrip te tonen voor hun situatie. Begrip tonen is namelijk de sleutel tot succes!
Het belang van de dialoog tussen werkgever en werknemer
Gelukkig groeit het besef onder werkgevers dat er aandacht moet zijn voor werknemers die ook mantelzorgtaken hebben. 93% van leidinggevenden staat open om mee te denken over een gezonde balans tussen werk en mantelzorg. Dit vraagt wel om een dialoog tussen werkgever en werknemer. Daarin moet de medewerker zich veilig voelen om openheid te geven over zijn of haar persoonlijke situatie. Pas dan kan er samen met de werkgever gezocht worden naar een goede oplossing, met als doel overbelasting en gezondheidsklachten te voorkomen. In 84% leidt dit soort gesprekken ook tot goede oplossingen.
De andere kant van het verhaal is dan ook dat als er geen goed gesprek plaatsvindt, om welke reden dan ook, werknemers in 39% van de gevallen een slechtere werk-mantelzorgbalans ervaren. Overspannenheid of burn-out liggen in dit soort situaties op de loer en daar hebben zowel werkgever als werknemer last van. Organisaties zijn gemiddeld €75.000,- kwijt aan een medewerker met een burn-out.
Openheid, betrokkenheid en persoonlijke verbinding
Het is cruciaal dat er openheid is over de persoonlijke situatie op de werkvloer. Te vaak zijn we geneigd werk en privé gescheiden te houden. We laten ons niet snel kennen. Maar in het geval van mantelzorg is het onverstandig om over je privésituatie te zwijgen. In bijna de helft van de gevallen is de leidinggevende niet op de hoogte van de mantelzorgtaken van een medewerker en kan er dus ook geen hulp geboden worden. Werkgevers en medewerkers moeten daarom meer de verbinding zoeken: creëer samen de openheid en ruimte om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken en denk met elkaar mee. Dit geldt ook voor de collega’s. Betrokkenheid bij elkaar en loyaliteit aan elkaar verminderen de kans op gezondheidsklachten en verzuim.
De impact van corona
En die openheid lijkt gelukkig al meer gevonden te zijn tijdens het hoogtepunt van de coronacrisis in 2020, een trend die we hopelijk kunnen doorzetten. 67% van de medewerkers heeft in deze periode openheid gegeven over hun persoonlijke situatie en nagenoeg alle werkgevers (94%) faciliteerden in hun behoeften. Leidinggevenden boden meer ruimte en flexibiliteit voor nieuwe afspraken en zagen de potentie voor een betere werk-privébalans in de toekomst. Dit komt onder andere door de thuiswerkplicht, waardoor werkgevers hebben ervaren hoe het is om flexibel om te gaan met het werk. Hierdoor was er meer aandacht voor de thuissituatie. En dat was hard nodig, want voor bijna de helft van de werkende mantelzorgers was de zorg tijdens de coronacrisis ingrijpender, door bijvoorbeeld het wegvallen van dagopvang.
Voor werkgevers
Om werknemers te stimuleren om op tijd in gesprek te gaan over hun thuissituatie is het belangrijk dat de leidinggevende het initiatief neemt en laat merken dat er begrip is voor medewerkers met mantelzorgtaken. Leidinggevenden moeten bereid zijn na te denken over hoe zij ondersteuning kunnen bieden bij de werk-mantelzorgcombinatie van medewerkers.
