Dat we in Nederland met zijn allen een stuk langer door moeten werken, mag geen nieuws meer heten. We worden steeds ouder en dat gaan we terugzien in onze pensioengerechtigde leeftijd: wie wil stoppen met werken in 2025, zal ten minste 68 jaar moeten zijn. In 2050 is de pensioengerechtigde leeftijd naar verwachting zelfs gestegen naar 71 jaar volgens het CBS. De gedachte hierachter is dat een hogere levensverwachting betekent dat we ook langer fit blijven. Maar kunnen mensen die langer leven, ook langer in goede gezondheid doorwerken? En wat kunnen werkgevers doen om hun oudere werknemers zo goed mogelijk te ondersteunen?
Inrichting
Gerard Paanakker van Office Depot vertelt: “We zien dat de meeste werkgevers hun kantoor inrichten op basis van de verschillende werkfuncties. Ze creëren bijvoorbeeld stilteruimtes, vergaderruimtes en pauzeruimtes. Ook zijn er individuele werkplekken, maar die zijn vaak allemaal hetzelfde ingericht. Ze beschikken over hetzelfde meubilair en dezelfde verlichting. De ene werknemer is echter de andere niet en bijvoorbeeld oudere werknemers hebben echt een andere inrichting nodig dan hun jongere collega’s. Het is de hoogste tijd dat werkgevers hier rekening mee gaan houden.”
Verlichting
Hoezeer de voorkeuren van mensen verschillen als het gaat om kantoorinrichting, blijkt uit onderzoek van Philips. Het bedrijf bootste een kantooromgeving na en analyseerde hoe werknemers reageren als bijvoorbeeld het licht gedempt wordt. Bij gedempt licht kruipen mensen in hun schulp, terwijl ze actiever worden als de lichtintensiteit omhoog gaat. Paanakker: “Naarmate de werknemer ouder wordt, neemt dit effect toe. Jongere werknemers kunnen nog redelijk uit de voeten bij gedempt licht, maar voor hun oudere collega’s is voldoende licht van essentieel belang om te kunnen werken.”
Werkgevers doen er daarom goed aan hun oudere werknemers te ondersteunen met een omgeving die voldoende verlicht is. Oudere werknemers gaan het liefst met hun rug naar het raam zitten, zodat ze optimaal van het daglicht profiteren zonder dat ze met hun ogen hoeven te knijpen omdat ze tegen het licht in kijken. Dat laatste kan namelijk voor hoofdpijn zorgen. Is er geen raam in de buurt van een bureau, dan kan een systeemplafond met LED-verlichting oplossing bieden. “Er bestaan tegenwoordig LED-lampen die daglicht nabootsen. Werkgevers kunnen daarmee de ideale lichtinval creëren, afgestemd op de behoefte van de individuele werknemer”, aldus Paanakker.
Ergonomie
Bij het inrichten van een kantoor is volgens Paanakker de hoofdrol weggelegd voor een goede balans tussen zitten, staan en bewegen. Langdurig in dezelfde houding zitten of dezelfde beweging herhalen, kan voor flinke klachten in spieren en gewrichten zorgen. Dat geldt niet alleen voor de oudere werknemers, maar ook voor hun jongere collega’s. Zijn advies luidt dan ook: “Tref ergonomische maatregelen voor àl je werknemers, zowel de oudere als de jongere. In eerste instantie lijkt dit voor jongere werknemers misschien niet nodig, maar wie zijn werknemers van jongs af aan stimuleert een goede werkhouding aan te nemen en voldoende te bewegen, zal zien dat zij hier op latere leeftijd nog lang profijt van zullen hebben. Want ook op de werkvloer geldt: voorkomen is beter dan genezen.”
Een goede manier om werknemers te stimuleren hun houdingen af te wisselen, is een zit-sta-werkplek. Zit-sta-werkplekken zijn tegenwoordig heel betaalbaar: kostten ze een paar jaar geleden nog wel 800 of 900 euro, nu zijn ze al verkrijgbaar vanaf 500 euro. Werkgevers moeten er wel rekening mee houden dat oudere werknemers het soms zwaar vinden om lang te staan. Voor hen is een sta-hulp de ideale oplossing. Deze kruk dient om tegen aan te leunen tijdens het staan en wordt door oudere werknemers als zeer prettig ervaren”, vertelt Paanakker.
Wie nog niet beschikt over zit-sta-werkplekken, doet er goed aan zorg te dragen voor ergonomische bureaustoelen, waarvan de rugleuningen meebewegen met de houding van de werknemer. Mensen nemen tijdens het werken steeds verschillende houdingen aan. Een rugleuning moet dan goed blijven ondersteunen – ongeacht de houding. Paanakker: “Als de rugleuning niet meebeweegt, dan kantelen werknemers in veel gevallen hun bekken en werken zij ietwat onderuit gezakt verder, met een bolle rug. Dat kan rugklachten tot gevolg hebben.”
Comfort
Naast een goede werkhouding en voldoende beweging, wordt ook comfort steeds belangrijker naarmate de werknemer ouder wordt. Paanakker: “Jongere werknemers kunnen vaak overal hun werk doen, ze raken hoogstens een beetje afgeleid als er bijvoorbeeld veel lawaai is of als de omgevingstemperatuur niet comfortabel aanvoelt. Oudere werknemers daarentegen, kunnen echt overlast ondervinden van lawaai en temperatuurwisselingen in hun werkomgeving. Ze kunnen zich dan veel minder goed concentreren.”
“Zeker nu we steeds vaker flexibele werkplekken en open kantoortuinen zien, is het van belang dat werkgevers voldoende aandacht besteden aan bijvoorbeeld de akoestiek en de temperatuur. Voorkom bijvoorbeeld dat oudere werknemers op de tocht zitten en dat de airco goed afgesteld is. En met behulp van goede akoestische schermen kunnen zij telefonerende of overleggende collega’s makkelijker negeren en zich beter op hun werk concentreren”, vertelt Paanakker.
Daarnaast zijn er nog tal van andere oplossingen die het de oudere werknemer net iets meer comfortabel kunnen maken. Denk bijvoorbeeld aan toetsenborden met grotere toetsen of een aangepaste beeldschermresolutie voor collega’s die slechter gaan zien. Overigens gaan de ogen van werknemers niet inééns achteruit tussen bijvoorbeeld hun 65e en 67e jaar. Hiervoor geldt eerder – net als bij veel andere ouderdomsklachten – dat het een proces van vele jaren is. Paanakker: “Wacht daarom niet met het treffen van maatregelen en begin al met het ondersteunen van je werknemers als ze nog jong zijn.”
Advies
Kortom, investeer niet alleen in de oudere werknemers van nu, maar ook in de oudere werknemers van de toekomst. Paanakker: “Veel werkgevers zien wel het nut in van een comfortabele en ergonomische werkplek, maar laten hun beslissing nog te vaak afhangen van de kosten van een dergelijke werkplek. Zij doen er goed aan zich te realiseren dat de gemiddelde kosten van ziekteverzuim door bijvoorbeeld een slechte werkhouding nog veel hoger liggen dan de investering in een goede werkplek”.
