Wat topmannen bij ING, Rabobank en andere grote bedrijven verdienen is algemeen bekend. Hetzelfde geldt voor presentatoren bij de publieke omroep en topvoetballers. Wat een basisschoolleraar verdient is ook geen geheim. Maar het grote gebied daartussenin? Daar weten we weinig vanaf. Van medewerker tot manager, van IT’er tot communicatiemedewerker. Het lijkt het Wilde Westen als het gaat om salarissen en beloningsregelingen. Geheimzinnigheid, opportunisme en bluf vieren hoogtij, en dat maakt een beloningsbeleid er niet makkelijker op.
Het Nationaal Beloningsonderzoek (NBO) geeft jaarlijks inzicht in het beloningsbeleid. Hiervoor worden gegevens van bedrijven, zowel in de profit- als in de non-profitsector, verzameld. Om een tipje van de sluier op te lichten, hieronder drie verrassende resultaten uit de rapportage van 2019.
1. De hoge collectieve salarisstijging
De laatste jaren neemt de hoogte van de salarisstijging toe. In 2019 komt de totale salarisstijging op 3,7% uit. Bij de organisaties die een collectieve salarisstijging kennen zien we een aanzienlijk stijging in vergelijking met de voorgaande jaren: van 1,3 % in 2018 naar 2,2% in 2019.
Een reden hiervoor kan de hoge cao loonstijging zijn. Economische voorspoed vertaalt zich in loonsverhogingen. Afgelopen zomer werd al duidelijk dat de lonen van cao’s die in juli werden afgesloten, met meer dan 3 procent omhoog gingen. Dit was de grootste cao loonstijging in 10 jaar tijd.

bron: NBO 2019
2. Nederlandse werkgevers vinden duurzame inzetbaarheid belangrijk, maar doen er weinig mee
Nog een opvallend resultaat is dat veel Nederlandse werkgevers (78%) aangeven dat zij noodzaak zien om in de toekomst een beleid op te stellen voor duurzame inzetbaarheid. Toch heeft maar 31% van de ondervraagden zo’n beleid. Dit is minder dan één derde. De thema’s die het vaakst onderdeel uitmaken van dit beleid zijn: vitaliteit/gezondheid en werk-privé balans.

bron: NBO 2019
3. Variabele beloning: verschuiving van individuele naar collectieve bonus
Bijna 10% van de deelnemende Nederlandse bedrijven kent geen variabele beloning. Bedrijven die wel een variabele beloning kennen, zetten verschillende vormen in: een individuele bonus (in 77% van de gevallen), winstdeling/collectieve bonus (41%), team- of groepsbonus (21%) en aandelen of opties (5%). Wat opvalt is de verschuiving door de jaren heen van de individuele bonus naar een collectieve bonus en team- of groepsbonus. In 2015 kende nog maar 23% een collectieve bonus en 11% een team- of groepsbonus.
Maar waarom zetten werkgevers een variabele beloning in?
Het toekennen van een bonus aan het eind van het jaar wordt na verloop van tijd gezien als een verwacht onderdeel van het inkomen. Wanneer dit niet wordt uitgekeerd is het een grote bron van onvrede. De variabele beloning lijkt dan eerder een omgekeerd effect te hebben (bijvoorbeeld vermindering van motivatie). En dat is nog regelmatig het geval. De vraag waarom werkgevers kiezen voor een variabele beloning is daarom dit jaar toegevoegd aan de enquête, in onderstaande grafiek de meest gegeven antwoorden:

bron: NBO 2019