Nu het thuiswerkadvies binnenkort ingetrokken zal worden, lijkt er eindelijk licht te zijn aan het einde van de tunnel die de coronapandemie heet. Kortom, kunnen managers en leidinggevenden weer hun glimlach opzetten, hun motivatiepraatje afstoffen en inspirerende e-mails versturen? Nee, zeker niet.
Hoewel ze eenvoudig door elkaar kunnen worden gehaald, zijn er grote (en essentiële) verschillen tussen vrolijkheid en positiviteit.
Fake it ‘til you make it?
De laatste tijd zie je steeds meer social mediaposts die ingaan tegen het geijkte positivisme dat iedereen meestal uitdraagt via zijn social kanalen. In plaats daarvan wordt benadrukt welke (onbedoelde) impact dergelijke positieve posts kunnen hebben. Het probleem is dat de verwachting dat mensen gelukkig of dankbaar zijn, hen onder druk zet om zich ook zo te voelen. Terwijl het in een wereldwijde pandemie waarschijnlijker is dat iedereen wel met een of ander probleem worstelt. Als iemand zich niet positief voelt, kan dat leiden tot schaamte of het gevoel dat ze hebben gefaald.
Hetzelfde geldt op de werkvloer. Als je te horen krijgt dat je het van de positieve kant moet bekijken of dat je altijd moet doen alsof je in een goed humeur bent, kan in werkelijkheid een cultuur van giftige positiviteit ontstaan.
Goede tijden, slechte tijden
Hoewel het de goede kant op lijkt te gaan, zijn we er nog niet. We zullen dan ook niet op een dag wakker worden in een wereld waar alle coronaproblemen verdwenen zijn. Sterker nog, we krijgen waarschijnlijk nog wel met een aantal uitdagingen te maken. Dat betekent ook dat werknemers hun worstelingen en mindere dagen zullen hebben. En nog belangrijker, als dit niet wordt erkend, zal dit niet goed vallen bij de werknemers. Blind optimisme is geen realistische optie. En van je werknemers verwachten dat ze tijdens hun werk alleen maar positief zijn ingesteld, zal voor onderhuidse frustratie zorgen. Uiteindelijk zal die frustratie aan de oppervlakte komen en meer schade aanrichten dan wanneer hier eerder aandacht voor was geweest. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de mentale gezondheid van werknemers.
Echte positiviteit draait juist om het onder ogen zien en benoemen van negatieve gevoelens, zonder ze weg te willen drukken. Alleen door erkenning en acceptatie kunnen we de stap naar echte positiviteit zetten. Gevoelens zijn uiteindelijk niet goed of slecht, ze zijn menselijk.
Kalm, maar niet te kalm
In tijden van onrust hebben werknemers behoefte aan kalm en zeker leiderschap. Het is begrijpelijk dat veel managementteams dit standpunt innemen om medewerkers te inspireren en te motiveren. Het is echter een heel dunne lijn tussen kalm en zelfverzekerd zijn en onverschillig lijken. Werknemers kunnen daardoor worden weggeduwd in plaats van aangemoedigd. Business-as-usual kan in plaats daarvan worden geïnterpreteerd als het bedrijf boven alles – vooral boven de behoeften en problemen van werknemers.
In plaats van die glimlach op te plakken, moeten leiders en managers aantonen dat werknemers veilig zijn en ondersteund worden, zodat ze zich op hun gemak voelen om hun emoties te uiten en over eventuele moeilijkheden te praten. Leiders worstelen zelf ook met problemen en hun emoties. Door het goede voorbeeld te geven en hier eerlijk over te zijn, worden medewerkers aangemoedigd om zich ook open te stellen. Het is goed (en moet worden aangemoedigd) dat iedereen – zowel werknemers als leiders – zich van hun echte en kwetsbare kant laat zien.
Authentiek positief
Empathie is dan wel het modewoord van de coronapandemie, maar het is niet voor niets door organisaties op de voorgrond geplaatst en het moet daar blijven. Goed en begripvol leiderschap laat werknemers zichzelf zijn, in plaats van te verwachten dat ze zich positiever voordoen dan ze zich voelen. Managers en leidinggevenden moeten extra moeite doen om zich te verplaatsen in het perspectief van de werknemer – want iedereen heeft te maken met andere uitdagingen. Met name leidinggevenden moeten niet de suggestie wekken dat ze niet weten wat er speelt onder het personeel.
In tijden van verandering is het waardevol om te onthouden dat wat eruit ziet als een persoonlijk, individueel probleem vaak een situationeel probleem is. Wat eruit ziet als luiheid, is vaak vermoeidheid. En wat lijkt op onwil is vaak een gebrek aan duidelijkheid. Alleen door daadwerkelijk te luisteren naar problemen kom je hier achter.
Een gedwongen glimlach gaat niet zorgen voor een positieve werkhouding. Integendeel. Door werknemers de kans te geven open te zijn over negatieve emoties, aandacht te hebben voor persoonlijke worstelingen en een werkomgeving te creëren waarin empathie en authenticiteit centraal staan, ontstaat echte positiviteit. Hierdoor kunnen mensen en bedrijven net dat stapje extra zetten dat nodig is om ook het staartje van de pandemie goed door te komen.