De arbeidsmarkt in Nederland en Vlaanderen kampt met grote tekorten, vooral in sectoren zoals zorg, onderwijs, ICT en techniek. Tegelijkertijd is de verdeling tussen mannen en vrouwen binnen deze sectoren scheef: mannen domineren in technische beroepen en vrouwen in zorg en onderwijs. Het onderzoek met de titel “We bieden fulltime, parttime of flexibel”: Hoe worden werknormen in vacatureteksten in de verpleegkunde, het primair onderwijs, ICT en techniek gecommuniceerd?, van Esmée Schregardus en collega’s kijkt naar de invloed van vacatureteksten op gendersegregatie. Wat blijkt? Gendersegregatie wordt versterkt door vacatureteksten; door impliciete werknormen in deze teksten worden traditionele rolpatronen versterkt, waardoor bepaalde functies vooral mannen of juist vrouwen aantrekken.
Fulltime versus parttime normen
Vacatureteksten weerspiegelen vaak vastgeroeste normen rondom werkuren. In masculiene sectoren, zoals techniek en ICT, ligt de nadruk op fulltime contracten en materiële beloningen, terwijl feminiene sectoren, zoals verpleegkunde en onderwijs, vaker parttime werk en flexibiliteit aanbieden. Dit bevestigt stereotypen dat mannen de kostwinner zijn en vrouwen werk combineren met zorgtaken.
Deze normen blijken een vicieuze cirkel in stand te houden: vrouwen solliciteren vaker op parttimebanen, mannen op fulltimefuncties. “Als we fulltime in de vacature zetten, solliciteert er niemand,” aldus een HR-professional in de zorg. Hierdoor blijven deze patronen onveranderd, ondanks de groeiende personeelstekorten in beide sectoren.
Gendernormen en inclusieve werving
Interessant is dat vacatureteksten in technische beroepen vaak masculien taalgebruik bevatten, zoals termen die daadkracht en assertiviteit benadrukken. In feminiene sectoren ligt de nadruk juist op brede inzetbaarheid en zorgrollen. Bovendien ontbreken in feminiene sectoren vaak statements over diversiteit en inclusie, terwijl zulke sectoren baat zouden hebben bij het aantrekken van mannelijke werknemers.
Aanbevelingen voor HR-professionals
Het doorbreken van deze patronen begint met bewustwording. HR-professionals kunnen bijvoorbeeld kritisch kijken naar de rol van werkuren in vacatureteksten. Is een functie écht alleen parttime of fulltime mogelijk, of zijn er flexibelere opties? Ook taalgebruik speelt een rol: genderneutrale en inclusieve termen kunnen een bredere doelgroep aanspreken.
Uit eerder onderzoek blijkt dat het expliciet noemen van deeltijdopties in fulltimefuncties het aantal vrouwelijke sollicitanten significant verhoogt. Omgekeerd kan het benadrukken van doorgroeimogelijkheden en fulltimeopties in feminiene sectoren meer mannen aantrekken.
Door bewust te kiezen voor inclusieve werving en selectie, kunnen organisaties bijdragen aan een betere genderbalans en tegelijkertijd innovatie en arbeidsmarktdynamiek bevorderen. Dit vraagt om structurele aanpassingen in hoe vacatureteksten worden opgesteld – een kleine, maar krachtige stap richting een inclusievere arbeidsmarkt.
Auteurs
Esmée Schregardus [1,2], Ruth van Veelen [1,3], Melissa Vink [1], Belle Derks [1]
[1] Sociale, Gezondheids- & Organisatiepsychologie, Universiteit Utrecht
[2] Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
[3] TNO Healthy Living and Work
