Uitdagende werkeisen als werkdruk en cognitieve eisen hoeven niet ongunstig te zijn voor werkprestaties, zolang werkgevers en werknemers aandacht besteden aan voldoende mogelijkheden voor herstel tijdens en na werktijd. Dit blijkt uit onderzoek van organisatiepsychologen van onder meer de Universiteit van Amsterdam, dat recent gepubliceerd is in de Journal of Occupational and Organizational Psychology.
Organisatiepsychologen van de Universiteit van Amsterdam, Radboud Universiteit, University of Tampere in Finland en de Rijksuniversiteit Groningen onderzochten de invloed en langetermijneffecten van uitdagende werkeisen – zoals werkdruk en cognitieve eisen – en belemmerende werkeisen – in dit onderzoek baanonzekerheid – op de door werknemers zelf gerapporteerde werkprestatie.
Effect uitdagende werkeisen
Uitdagende werkeisen blijken een positieve relatie te hebben op de prestaties over een periode van een jaar, zowel voor taakprestatie (taken in functieomschrijving) als ook contextuele prestatie (het gedrag buiten de werktaken om, zoals het helpen van een collega). Als werknemers bijvoorbeeld een hoge werkdruk ervaren hoeft dat niet te resulteren in een slechtere prestatie, maar kan dat ook leiden tot een betere prestatie. De onderzoekers vonden daarentegen geen temporele relatie tussen de belemmerende werkeis baanonzekerheid en werkprestatie. ‘Maar dat betekent niet dat baanonzekerheid ‘goed’ is voor de prestatie’, aldus onderzoeker Michelle Van Laethem. ‘Wij vonden in ons onderzoek dan wel geen relatie, maar baanonzekerheid kan alsnog een negatief effect hebben op prestatie’.
Verhoogd piekeren
Uitdagende werkeisen waren ook positief gerelateerd aan de herstellende waarde van vrijetijdsactiviteiten, en deze waren wederom positief gerelateerd aan latere taakprestatie. Ten slotte zijn uitdagende werkeisen ook gerelateerd aan verhoogd piekeren, wat er voor zorgt dat we minder goed herstellen in onze vrije tijd en slechter slapen. Piekeren is een belangrijk mechanisme in de relatie tussen uitdagende werkeisen en herstel- en slaapindicatoren. Van Laethem: ‘We kunnen concluderen dat uitdagende werkeisen niet per se ongunstig hoeven te zijn voor werkprestaties of herstel, zolang werkgevers en werknemers aandacht besteden aan voldoende mogelijkheden voor herstel tijdens en na werktijd en piekeren proberen te voorkomen, of in ieder geval zo veel mogelijk beperken’.
Het meerjarige onderzoek werd uitgevoerd onder bijna duizend Finse werknemers, vooral werkzaam in het onderwijs, administratie, en IT (zogenoemde ‘knowledge workers’).