Thuiswerkers worden liever op afstand geobserveerd door hun werkgever dan genegeerd of vergeten. Dat blijkt uit het onderzoek naar digitale innovatie op de werkvloer van Ella Hafermalz. “We zijn gewend vanuit een negatief perspectief te kijken naar ‘Big Brother’-achtige praktijken, maar op de werkvloer kunnen ze wel degelijk een positieve bijdrage hebben.”
Lange files vermijden, het verhogen van de efficiëntie en het flexibel indelen van je tijd. Steeds meer werkgevers kiezen ervoor om hun werknemers de mogelijkheid te bieden thuis aan de slag te gaan. Uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dan ook dat de afstand die we naar ons werk of studie afleggen de afgelopen decennia steeds groter wordt. Dat brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee. “Mensen die thuiswerken voelen zich over het algemeen minder onderdeel van een organisatie. Ook zie ik terug in mijn onderzoek dat werknemers op afstand zich vaak niet gezien voelen door het management. In sommige gevallen gaat dat zelfs zo ver dat ze zich genegeerd voelen en zichzelf zien als een verstekeling of spreken van ‘excile’, een soort gevoel van verbannen zijn.” Hafermalz pleit dan ook met haar onderzoek dat er nieuwe manieren verkend moeten worden om werknemers op afstand toch onderdeel te laten voelen van het bedrijf waarvoor ze werken. “Managers moeten beter zorg dragen voor thuiswerkers, regelmatig skype gesprekken inplannen en technologische toepassingen inzetten om op afstand te laten zien waar je mee bezig bent. Je wil voorkomen dat medewerkers die buiten kantoor werken in een soort ‘Hunger Games’, een wedstrijd in zichtbaarheid, vervallen.”
‘Big Brother’ op de werkvloer
Toch is er weerstand tegen toepassingen die het mogelijk maken van allerlei gegevens te registeren van een werknemer. Bedrijven als Facebook en Google verzamelen ongevraagd allerlei informatie over haar gebruikers en die tendens zien we ook steeds meer terug op de werkplek. De baas die op de werkvloer haar werknemers in de gaten houdt. Zo raakte de bank Barclays in opspraak voor het installeren van software die registreerde of een werknemer online of offline is, om zo in kaart te brengen of iemand achter zijn bureau zit of op het toilet. Vraag tien willekeurige mensen wat ze daarvan vinden en het merendeel zal achteruit deinzen van het idee om 24/7 door hun werkgever op de vingers gekeken te moeten worden. Toch zegt Hafermalz dat in een economie waar steeds meer werknemers zich op afstand bevinden van hun werkgever het belangrijk is om gezien te worden. “Er wordt over het algemeen alleen gekeken vanuit een perspectief van angst dat machtige bedrijven als Facebook en Google ons observeren. De individuele drijfveren voor het gebruik van social media worden daarbij vaak vergeten. Dat terwijl onze grootste angst ligt in het vergeten worden of het buiten de groep vallen. Als je zo kijkt naar platformen als Instagram en Facebook dan vervullen ze juist een belangrijke sociale rol.
Zakelijke social media
Steeds meer bedrijven kiezen ervoor om zakelijke social media platforms in te zetten op de werkvloer. Zo zagen we al eerder dat IBM voor haar interne communicatie tussen 350.000 werknemers het platform SLACK inzet. Zo kun je bijvoorbeeld via chatgesprekken de samenwerking in groepen en teams vergroten, maar biedt het platform ook de mogelijkheid een soort vergelijkbare ‘Instagram-posts’ te delen waar je als werknemer kunt laten zien aan welk project je werkt of welke successen je hebt geboekt. Ook andere platforms als Microsoft Teams en YAMA kennen steeds meer gebruikers. “Enterprise social media zijn bij uitstek geschikt om jezelf als werknemer te profileren en naam te maken. Tijden van vaste contracten en je hele carrière doorbrengen bij een en dezelfde werkgever zijn verleden tijd. Het wordt dan ook steeds belangrijker om jezelf als werknemer te marketen en te werken aan je merk. Maar het biedt ook mogelijkheden voor managers. Zij kunnen veel sneller detecteren waar het talent en de ambitie ligt van werknemers. Waar ze traditioneel een meer afwachtende houding aannemen als het gaat om in het oog springen van uitzonderlijke prestaties van werknemers.”
Je online als medewerker profileren heeft ook een keerzijde. Zo kan het online marketen van jezelf tot ongezond gedrag leiden. Hafermalz geeft aan dat de slagingskans vooral ligt in het wel of niet bestaan van het groepsgevoel, verantwoording nemen voor elkaar. “Het is wel belangrijk dat de groep bij jouw afwezigheid ook voor jouw belangen pleit.” Volgens Hafermalz is dan ook meer onderzoek nodig om juiste interventies voor thuiswerkers te ontwikkelen.
Ella Hafermalz is werkzaam voor het KIN Center for Digital Innovation aan de Vrije Universiteit en doet onderzoek naar Digitale Innovatie op de werkvloer. Haar publicatie ‘Out of the Panopticon and into Exile: Visibility and Control in Distributed New Culture Organizations’ is hier terug te lezen.