Als je je baan verliest, dan val je eerst vaak in een groot zwart gat. De normale routine wordt doorbroken. En dit levert onzekerheid op. Wat gaat de toekomst voor mij brengen? Vind ik wel een andere leuke baan? Zal ik moeten verhuizen? Ben ik te jong, te oud, te eenzijdig opgeleid? Zal ik wel net zo’n goed betaalde functie krijgen, met net zulke leuke collega’s als ik nu heb? Gaat het lastiger worden om iets ander te vinden door Corona? Misschien twijfel je aan je eigen kunnen omdat je werkgever de laatste maanden niet zo tevreden was over jouw functioneren. Heb ik wel recht op een WW-uitkering als ik ontslagen ben?
Kortom, er zijn legio punten waarover jij je zorgen kunt maken. Ik kom maar weinig mensen tegen die dit binnen een paar dagen allemaal kunnen relativeren. En met nieuwe energie nadenken over de volgende stap, een nieuwe uitdaging. Het is een verwerkingsproces. En pas als je het hebt geaccepteerd en verwerkt, dan kun je verder. Maar het proces kun je helaas alleen zelf doorlopen. In jouw tempo. De mensen om je heen kunnen je alleen aanmoedigen en steun geven, maar het is jouw verwerking.
WW-uitkering als vangnet
Onzekerheid over de WW-uitkering speelt al heel snel een prominente rol, merk ik. Ik zorg er uiteraard voor dat ik iedere regeling zo WW-veilig mogelijk opstel. Zodat je je geen zorgen hoeft te maken over je WW-rechten. Aan welke voorwaarden jij moet voldoen voordat jij een WW-uitkering kunt aanvragen, dat bespreek ik altijd met je. Zodat je exact weet wat je kunt verwachten. Deze eisen heb ik nu ook uitgelegd in het volgende artikel.
Recht op een WW-uitkering
Een aanzienlijk deel van de arbeidsconflicten, verbetertrajecten en mediations eindigt in de beëindiging van het dienstverband. Dat kan in onderling overleg door middel van een vaststellingsovereenkomst, een UWV-procedure en een ontbindingsprocedure. Een belangrijk onderdeel dat dan altijd ter sprake komt is of je recht hebt op een WW-uitkering. Hopelijk heb je het niet nodig als werknemer en vind je direct een andere, interessante baan. Maar voor de zekerheid regel je wel een WW-uitkering als vangnet.
Als je meer informatie wilt hebben over een vaststellingsovereenkomst, dan kun je dat in dit artikel vinden. Voor meer achtergrond over een UWV-procedure, lees je hier verder.
Ik kan als arbeidsrechtadvocaat nooit een garantie geven of je recht hebt op een WW-uitkering, maar ik wil je hieronder wel een uitleg geven wanneer je een WW-uitkering kunt aanvragen.
Wekeneis
De allereerste eis is de zogenaamde “wekeneis”. Van de laatste 36 weken voordat je werkloos wordt, moet je minimaal 26 weken hebben gewerkt. Het maakt hierbij niet uit hoeveel uur per week je gewerkt hebt in deze 26 weken. Dus zelfs als je maar een uur hebt gewerkt in een week, dan telt de week gewoon mee.
Als je ondertussen ziek bent geweest of je hebt niet gewerkt vanwege een verlof (bijvoorbeeld onbetaald verlof of zwangerschapsverlof of bevallingsverlof), dan heb je dus niet gewerkt. Deze weken tellen dus niet mee voor de wekeneis. Als je wilt weten wat er precies valt onder langdurig verlof, dan kun je hier verder lezen.
Als je vrijgesteld zou zijn van werk (dat heet ook wel een non-actiefstelling) met behoud van loon, dan wordt dit gewoon gezien als tijd die je hebt gewerkt. Het telt dus mee in de 26 weken.
Zijn er uitzonderingen mogelijk op deze 36 weken?
Ja. Het UWV kan bij wijze van uitzondering een langere periode nemen als referteperiode. Als je bijvoorbeeld ziek was, of zwangerschaps- en bevallingsverlof hebt gekregen, maar ook als je onbetaald verlof hebt opgenomen of ondertussen als ZZP’er (zelfstandige) hebt gewerkt. In deze situaties kijkt het UWV naar de periode daarvoor waarin je wel minimaal 26 weken hebt gewerkt.
Jareneis
Naast deze wekeneis, moet je ook aan de jareneis voldoen. Dit houdt in dat je van de laatste 5 jaar voordat je werkloos wordt minimaal 4 jaar moet hebben gewerkt.
De Wekeneis en de jareneis zijn de twee grootste eisen. Daarnaast moet je aan een aantal andere voorwaarden voldoen, als je recht wilt hebben op een WW-uitkering. Ik zal hieronder een aantal noemen. Deze voorwaarden komen dus bovenop de weken- en jareneis en niet in plaats van.
Niet verwijtbaar werkloos
Jij mag geen schuld hebben dat je je baan verloren hebt. Je mag dus bijvoorbeeld niet op staande voet zijn ontslagen. Maar je mag ook niet zelf je baan opzeggen. Dat geldt dus zelfs voor de situatie dat je een nieuwe baan hebt gevonden en je je oude baan opzegt. Als je nieuwe baan dan onverhoopt niet doorgaat of ze je in je proeftijd ontslaan, dan kijkt het UWV naar de wijze waarop het dienstverband ervoor is geëindigd. Als je zelf hebt opgezegd, dan kan dit toch een WW-probleem opleveren. Je hebt dan namelijk geen recht op een WW-uitkering.
Beschikbaar voor werk
Je moet beschikbaar zijn voor werk. En je moet ook kunnen werken. Als je na het verliezen van je baan van plan bent om eerst een wereldreis te maken van een jaar, dan voldoe je niet hieraan. Zelfs als je wel direct sollicitatiebrieven zou gaan schrijven, zou je pas na terugkeer beschikbaar zijn voor werk. Je komt dus niet voor een WW-uitkering in aanmerking.
Je moet ook kunnen werken. Als je (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt bent, dan voldoe je niet aan deze eis. Je zult dus geen WW-uitkering krijgen. En let op: als je ziek bent, dan geldt een extra zware toets. Je mag geen benadelingshandeling plegen. Dat komt er grofweg op neer dat je niet mag mee werken aan een beëindiging (dus ook geen vaststellingsovereenkomst) als je (gedeeltelijk) ziek bent.
Tenslotte moet je ook in Nederland wonen (en verblijven)
Zodra je weet dat je je baan verliest, dan heb je al een sollicitatieplicht. Dus wacht er niet op tot je daadwerkelijk werkloos bent om te solliciteren.
Sollicitatieplicht
Als je daadwerkelijk werkloos bent en al een WW-uitkering hebt ontvangen, dan informeert het UWV jou hoe vaak jij moet solliciteren. Als zij dat niet zouden doen, dan moet je minimaal 1 sollicitatiebrief per week versturen. Als het UWV je vacatures zou sturen die zij passend vinden, dan moet je ook hierop solliciteren.
Het UWV controleert jouw sollicitatie inspanningen. Het is daarom belangrijk om de sollicitatiebrieven en mails en afwijzingen minimaal 2 jaar te bewaren.
Verlies van 5 uur per week
Wanneer je voor minimaal 5 uur per week ontslagen wordt, dan heb je ook recht op WW voor deze uren die je verliest.
Stel dat je minder dan 5 uur moet inleveren? Als je minimaal de helft van je uren verliest, dan heb je ook recht op een WW-uitkering. Je kunt hierbij denken aan de situatie dat je maar 8 uur per week zou werken en je zou voor 4 uur per week ontslagen worden.
Loondienst
Je moet in loondienst hebben gewerkt voordat je een WW-uitkering aanvraagt. Als je als zelfstandige hebt gewerkt, dan bouw je namelijk in principe geen WW-rechten op.
Weigeringsgronden
Fictieve opzegtermijn
Als een werknemer mij vraagt om een vaststellingsovereenkomst (vso) te controleren, dan zie ik het toch relatief vaak misgaan bij de opzegtermijn. In een vso moet je namelijk uitgaan van de opzegtermijn die voor de werkgever geldt. En niet de opzegtermijn voor de werknemer. Lees meer over het verschil tussen beide in mijn artikelen.
De opzegtermijn voor de werkgever is meestal langer. Stel dat je een te korte opzegtermijn in acht hebt genomen, dan krijg je een sanctie. Je krijgt de WW-uitkering namelijk pas nadat de opzegtermijn is afgelopen. Dit heet ook wel de zogenaamde “fictieve opzegtermijn”.
Voorbeeld
Een voorbeeld. Een werknemer heeft een opzegtermijn van 1 maand. De opzegtermijn voor de werkgever is 3 maanden. Als in de vso een opzegtermijn van 1 maand is opgenomen, dan zul je toch pas na 3 maanden een WW-uitkering krijgen. Je zit dus 2 maanden zonder inkomsten (geen loon en geen uitkering). Dat moet je natuurlijk voorkomen. Laat een vso daarom altijd controleren door een arbeidsrechtadvocaat.
Te lange opzegtermijn
Dit is uiteraard geen probleem. Als jij een langere opzegtermijn in acht neemt dan minimaal moet, dan is dat toegestaan.
Tijdelijk contract
Ook dit is een instinker merk ik vaak genoeg. Als je een tijdelijk contract bent aangegaan en jij of je werkgever wil tussentijds toch stoppen, dan moet je goed oppassen. Je kunt een tijdelijk arbeidscontract alleen tussentijds beëindigen, als dit expliciet is opgenomen in het contract. Als dit er niet staat, dan mag je niet eerder stoppen. Als je dat wel zou doen, dan heb je pas recht op een WW-uitkering vanaf het moment dat het tijdelijke contract zou eindigen.
Een voorbeeld: Je hebt een tijdelijk contract van 6 maanden. Hierin is geen tussentijds opzegbeding opgenomen. Maar na 2 maanden wil jij of je werkgever het contract toch beëindigen. Hij stelt een vso voor met een opzegtermijn van 1 maand. Als je hieraan mee zou werken, dan eindigt je arbeidscontract 3 maanden te vroeg. Dat is een zogenaamde benadelingshandeling. Het UWV zal je pas een WW-uitkering na 3 maanden geven. Je zit dus 3 maanden zonder loon of uitkering.
Als je meer over tijdelijke contracten wilt lezen, dan kan dat hier.
Geen transitievergoeding
Dit punt is hardnekkig merk ik. Heel lang geleden, keek het UWV wel naar de hoogte van de vergoeding om de verwijtbaarheid te toetsen. Maar dat geldt al heel wat jaren niet meer. Dus stel dat jij een vso tekent waarin je afstand zou doen van je Transitievergoeding, dan speelt dit geen rol bij de vraag of je een WW-uitkering krijgt. Oftewel, je krijgt gewoon een WW als je geen transitievergoeding krijgt.
Je hebt recht op loon, maar je krijgt niets.
We komen nu bij de uitzonderlijke situaties. Het is mogelijk, dat je werkgever in strijd met de wet handelt. En jij daardoor geen loon meer ontvangt. Dan zul je toch bij je werkgever moeten aankloppen voor het doorbetalen van je loon. En niet bij het UWV voor een WW-uitkering.
Waaraan kun je denken? Stel dat je een tijdelijk contract hebt van 6 maanden met een proeftijd van 2 maanden. Dat mag niet (lees hier waarom niet). Als je werkgever je bijvoorbeeld na een week al in je proeftijd wil ontslaan, dan heeft hij pech. Dat kan niet. Je bent gewoon nog 6 maanden in dienst. Stel dat hij dan stopt met het betalen van je loon en roept dat je werkloos bent, dan is dit in strijd met de wet. Hij moet gewoon je loon 6 maanden doorbetalen. Als je dan toch bij het UWV een WW-uitkering aanvraagt, dan verwijzen zij je terug naar je werkgever. En weigeren ze je een WW-uitkering.
Ook als je werkgever geen werk meer voor je zou hebben en stopt met het betalen van je loon, dan geldt dit. Zelfs als hij je een briefje stuurt waarin hij het dienstverband opzegt. Of aangeeft dat hij bijna failliet is. Dan zul je toch een loonvordering bij je werkgever moeten starten (of het faillissement moeten aanvragen). Je krijgt in ieder geval geen WW-uitkering.
Na twee jaar ziekte
Als je 2 jaar ziek bent en je werkgever vraagt geen toestemming aan het UWV om je arbeidscontract op te zeggen, dan ben je op papier nog in dienst. Maar je werkgever hoeft je na 2 jaar ziekte geen loon meer te betalen. In dit geval kun je na 2 jaar ziekte wel een uitkering aanvragen. Dat zou bijvoorbeeld een WIA-uitkering kunnen zijn, of een ZW-uitkering. Maar als je geen WIA-uitkering krijgt, zou je wel een WW-uitkering kunnen aanvragen. Terwijl je dienstverband niet is beëindigd.
Het hoort niet helemaal thuis bij dit onderwerp van de WW-uitkering, maar ik wil toch nog een laatste waarschuwing geven. Als je werkgever een 3e sanctiejaar heeft gekregen omdat hij niet voldaan heeft aan zijn re-integratieplicht, dan mag je niet meewerken aan een beëindiging. Als je dat wel doet, dan is dat een benadelingshandeling. Je zult geen uitkering ontvangen (dus geen WW-, WIA, ZW etc.). Je kunt in deze situatie niets anders dan het verzoek weigeren en in dienst blijven.
Omdat een WW-uitkering als vangnet heel belangrijk is, raad ik je altijd aan om bij vragen een arbeidsrechtadvocaat te raadplegen. Zeker als je werkgever je een vso voorstelt of toestemming aan het UWV vraagt om het dienstverband te beëindigen. Of je op staande voet ontslaat, of een ontbindingsverzoek indient. Dit soort zaken moet je altijd laten controleren. Je advocaat kan je adviseren hoe je je het beste kunt opstellen om recht te hebben op een WW-uitkering.
Op dit artikel is de volgende disclaimer van toepassing.
