In het snel veranderende ondernemingsklimaat van vandaag zijn organisatieveranderingen onvermijdelijk. Toch mislukt circa 60% van deze veranderingen. Leiders spelen een cruciale rol bij verandering, maar voor succesvolle verandering is meer nodig dan alleen traditionele leiderschapsvaardigheden. Leiders zullen ook enkele politieke vaardigheden moeten beheersen. Onderzoekers van de Radboud Universiteit en de University at Buffalo ontdekten dat oprechtheid, netwerkvaardigheid en andere factoren een belangrijke rol spelen bij succesvolle veranderingen. Hun bevindingen worden vandaag gepubliceerd in Group & Organization Management.
Om te achterhalen hoe leiders een organisatie effectief door impactvolle veranderingen kunnen leiden, hebben de onderzoekers naar vier politieke vaardigheden gekeken die vaak worden geassocieerd met de werkplek: beïnvloedingsvaardig, netwerkvaardig, oprecht overkomen en sociale slimheid. ‘Deze vaardigheden kunnen worden aangeleerd en verder ontwikkeld, wat betekent dat elke leider er goed in kan worden’, aldus Wieke Knol, hoofdauteur van de paper. ‘Door te onderzoeken welke van deze vaardigheden de grootste invloed hebben op teams, willen we leiders laten zien waar ze eerst aan moeten werken voordat ze met dit soort organisatorische veranderingen beginnen.’
Beïnvloedingsvaardigheid
De onderzoekers hebben medewerkers ondervraagd van een groot Nederlands bedrijf waar een reorganisatie heeft plaatsgevonden. In de nieuwe organisatiestructuur wordt van medewerkers verwacht dat ze zelfstandiger werken, in zelfsturende teams. De onderzoekers vroegen medewerkers en leiders voorafgaand en na de reorganisatie naar hun ervaringen met het traject om te begrijpen welke factoren essentieel zijn om een verandering te laten slagen. Knol: ‘Beïnvloedingsvaardigheid, het vermogen om medewerkers te beïnvloeden en te overtuigen, kan van cruciaal belang zijn. Leiders die deze vaardigheid beheersen, weten hoe ze medewerkers kunnen overtuigen om een verandering te omarmen door duidelijkheid te scheppen over de voordelen en door eventuele zorgen effectief weg te nemen.’
Yannick Griep, een van de auteurs, legt uit dat bij twee van de andere onderzochte politieke vaardigheden vergelijkbare voordelen naar voren kwamen. ‘Leiders die netwerkvaardig zijn, begrijpen beter wat er onder medewerkers speelt. Zo kunnen ze beter aan medewerkers uitleggen wat er van hen wordt verwacht zodat ze de organisatorische veranderingen makkelijker accepteren. Een goede netwerkvaardigheid helpt leiders bovendien om de middelen te verwerven die medewerkers helpen om de verandering te omarmen en duidelijkheid te scheppen over verwachtingen. Op dezelfde manier vermindert oprechtheid het wantrouwen van mensen ten opzichte van veranderingen. Als medewerkers ervan overtuigd zijn dat hun managers oprecht geloven in de verandering, is er minder kans dat ze bijbedoelingen vermoeden.’
Sociale slimheid als risico
Verrassend genoeg ontdekten Knol en haar collega’s dat één vaardigheid ook een averechts effect kan hebben. Het gaat om sociale slimheid, de vaardigheid om je in te leven in medewerkers en effectief te reageren op hun emoties en gedrag. ‘Het is essentieel om een bepaalde mate van empathie te tonen, omdat het belangrijk is om de mogelijke reacties van medewerkers op een verandering te begrijpen. Uit ons onderzoek blijkt echter dat te veel sociale slimheid juist kan leiden tot wantrouwen. Want wanneer jij je als leider te veel inleeft in een medewerker die zich zorgen maakt over de veranderingen, bevestig je in feite deze zorgen waardoor de betreffende medewerker zich alleen maar meer zorgen zal maken.’
Veranderingen in organisaties zijn vaak stressvolle periodes voor zowel medewerkers als leiders. Knol: ‘Deze specifieke vaardigheden kunnen leiders helpen om teams effectief door verandering te leiden. Oprecht overkomen is waardevol, maar dit vereist wel regelmatige interactie met medewerkers, en dat is niet altijd mogelijk. In situaties waarin de tijd beperkt is, is het belangrijk om te weten welke vaardigheden de grootste impact hebben. Door beïnvloedings- en netwerkvaardigheid – de vaardigheden die geen continue interactie vereisen – strategisch toe te passen, kunnen leiders de betrokkenheid van medewerkers bij een verandering stimuleren en waarborgen, ook wanneer er weinig tijd is. Het is belangrijk dat organisaties leiders helpen om deze vaardigheden te ontwikkelen en toe te passen, zodat ze betrokkenheid en duidelijkheid kunnen creëren bij hun teams, hetgeen onmisbaar om een verandering te laten slagen.’
