Ondernemers van kleur hebben vaak het gevoel gedwongen te worden om gedrag te vertonen dat overeenkomt met het stereotype van de witte, mannelijke ondernemer om serieus genomen te worden. Je anders voordoen kost hen echter veel emotionele moeite, omdat ze vaak een deel van henzelf moeten verbergen, wat botst met het gevoel van ‘jezelf kunnen zijn‘. Dit blijkt uit onderzoek van organisatiewetenschapper Maud van Merriënboer van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Van Merriënboer geeft aan dat veel mensen in Nederland nog steeds denken aan het stereotype van de witte man als het gaat om innovatieve ondernemers. Van Merriënboer: “Dit zorgt ervoor dat ondernemers van kleur minder serieus worden genomen. Het heeft grote gevolgen voor hun kansen om geld te krijgen en zakelijke contacten op te bouwen, wat hun succes als ondernemers belemmert.”
Van Merriënboer toont in haar onderzoek aan dat hoe ondernemers met de bedreiging voor hun eigenheid omgaan, afhangt van meerdere factoren, zoals waar ze vandaan komen, hun migratieverleden en de fase van hun bedrijf: “Ondernemers die voordat ze naar Nederland kwamen al in een ander land hebben gewoond waar ze racisme hebben meegemaakt, voelen minder de noodzaak om zich aan te passen en hun eigenheid te verliezen. Denk bijvoorbeeld aan iemand uit Sri Lanka die is opgegroeid in Australië of een Egyptenaar die lang in Koeweit heeft gewoond. Migranten die in Nederland voor het eerst als ‘anders’ worden gezien, hebben juist minder het gevoel zichzelf te kunnen zijn.”
Dit geldt bijvoorbeeld voor een ondernemer uit Zambia die naar Nederland is gekomen en zegt: “Ik besefte nooit echt dat ik een donkere huidskleur had totdat ik in Nederland aankwam.” Bovendien blijkt dat nieuwe ondernemers vaker zich gedwongen voelen hun eigenheid op te geven door minder aandacht te besteden aan hun persoonlijke identiteit in hun zakelijke activiteiten, zo laat van Merriënboer weten. Aan de andere kant voelen gevestigde ondernemers met enige erkenning meer vrijheid om hun ware zelf te tonen in hun ondernemerschap. Van Merriënboer verduidelijkt: “Ondernemers van kleur die als succesvol worden beschouwd, kunnen gemakkelijker zichzelf zijn in hun bedrijf. Ze praten openlijker over hun afkomst en ervaringen als iemand van kleur, omdat ze zich geen zorgen hoeven te maken dat ze serieus genomen worden. Ze hebben al een zekere mate van erkenning bereikt.”
Volgens van Merriënboer is het goed als beginnende ondernemers van kleur reflecteren op de emotionele stress die komt kijken bij het opbouwen van hun legitimiteit als ondernemer, aangezien dit hun eigenheid kan bedreigen: “Het is belangrijk voor ondernemers van kleur om steun te zoeken bij deze uitdagingen, bij elkaar of bij naasten. Ben je bereid om delen van jezelf op te geven, en hoe ga je daar mee om?”
De uitkomsten van dit onderzoek hebben ook belangrijke gevolgen voor organisaties die ondernemers van kleur willen helpen. “Er moet iets veranderen aan de traditionele aanpak, waarbij de nadruk ligt op het aanleren van basisvaardigheden en competenties aan ondernemers uit kansarme groepen. Het is noodzakelijk dat er open gesprekken plaatsvinden over de emotionele uitdagingen van het ondernemerschap voor deze groepen,” concludeert van Merriënboer.
