Blunders in zakelijk gezelschap: achteraf kun je er nog weleens om lachen, maar op het moment zelf wens je liever door de grond te zakken. Vooral als je iets voor het eerst doet, is de kans op fouten groter. Een presentatie voor het managementteam bijvoorbeeld, of de eerste ontmoeting met een Chinese investeerder. Trainen helpt, maar zelfs in een klasje zijn er genoeg ogen op je gericht. Hoe zorg je dat falen beperkt blijft tot jezelf?
Helaas, het recept om nooit meer te blunderen kunnen we niet voor je uitschrijven. Veel vormen van communicatie zijn echter wel te verbeteren door genoeg te oefenen, waarmee de kans op fouten flink wordt verminderd. Zulke oefening vindt traditioneel in een klassikale setting plaats: een deelnemer mag bijvoorbeeld een gesprek met de trainer oefenen, terwijl de rest toekijkt. Iedereen ziet hem oefenen en iedereen ziet hem falen. Mensen, en vooral volwassenen in een werkomgeving, willen liever niet falen. En zeker niet publiekelijk. Deelnemers zijn daardoor vaak meer bezig met hoe ze overkomen op het publiek, dan met het oefenen van de vaardigheid die centraal staat.
Kom ik zo over?
In een media- of presentatietraining worden deelnemers doorgaans gefilmd met een camera. Als je ooit aan een dergelijke training hebt meegedaan, weet je hoe confronterend, leuk én spannend het is. Maar vooral: hoe leerzaam. Jezelf terugkijkend, merk je ineens dat je heel anders overkomt dan je dacht. Neem je voicemail als simpel voorbeeld: een nieuwe telefoon, een nieuwe baan of een filemomentje kunnen aanleiding zijn om je welkomstboodschap (opnieuw) op te nemen. Je spreekt hem in en bij het afluisteren hoor je je eigen stem. Menigeen is niet tevreden met het eerste resultaat en kiest ervoor het opnieuw in te spreken. Het is een interessant fenomeen dat een confrontatie met je eigen tekst en stem (“Kom ik zo over? Dat wil ik niet!”) een automatisch proces van verbetering en verfijning op gang brengt.
Wat er beter moet
Tegenwoordig vormt in veel online trainingen het videorollenspel de hoofdmoot. Het trainen met videorollenspellen combineert het mechanisme van zelfreflectie met afwezigheid van publiek en de mogelijkheid om onbeperkt te oefenen. Mensen reageren (op de manager of Chinese investeerder bijvoorbeeld) en zien zichzelf terug. Vrijwel niemand is tevreden met het eerste resultaat. De deelnemer gaat bij zichzelf te rade wat er beter moet en pakt er nog eens de tips bij. Daarna gaat het soepeler en als het de derde keer helemaal raak is, wordt de opname gedeeld met de trainer/coach en eventueel collega’s.
Valkuilen voorkomen
Hoe veilig videorollenspellen ook zijn, deelnemers zullen moeten wennen om zich comfortabel te voelen tijdens het opnemen en terugkijken van hun eigen reactie. Zorg er dus voor dat deelnemers niet direct in het diepe worden gegooid, maar stimuleer ze wel om die stap buiten hun comfort zone te zetten. Het feit dat iedereen het doet, maakt dat het normaal wordt. Het uitwisselen van materiaal stimuleert het van elkaar leren en daarnaast kan het geven en krijgen van feedback het enthousiasme vergroten en een buzz creëren. Zo kan iedereen uiteindelijk publiekelijk stralen.
