Als je leidinggevende bent, is het motiveren van je medewerkers misschien wel je belangrijkste taak. Als leidinggevende help jij hen te ontdekken wat hen drijft of juist wat iemand minder goed laat werken. Motivatie zorgt ervoor dat iemand tot actie over gaat. Zolang een medewerker goed presteert, denken veel leidinggevenden vaak onterecht dat het wel goed zit met de motivatie. Echter nog te vaak weten leidinggevenden weinig van het motivatiepatroon van de medewerker. En die motivatiepatronen gaan verder dan alleen de functie- of taakgebonden werkzaamheden. Mensen raken over het algemeen gemotiveerd door onder andere:
- Creativiteit;
- Autonomie;
- Zekerheid;
- Materiële beloning;
- Status;
- Macht;
- Deskundigheid;
- Betekenis van het werk;
- De groep waarmee men werkt.
Maslow’s motivatietheorie gaat ervanuit dat werkmotivatie pas volgt nadat aan alle andere vormen van motivatie is voldaan (voedsel, veiligheid enz.). Dat werkmotivatie toch belangrijk is merkt men pas wanneer men niet meer tevreden is over het werk. Iets dat kan leiden tot overspannenheid of een burn-out. Alleen wanneer iemand op de juiste plek zit kan hij zijn doelstellingen halen en zal die persoon gemotiveerd zijn.
Motiverende kenmerken verhogen het werkplezier
Persoonlijke ontwikkeling, erkenning, autoriteit, autonomie en het behalen van successen zijn allemaal factoren die bij medewerkers het werkplezier verhogen. Ook het hebben van voldoende uitdaging, het hebben van duidelijkheid over de baan en het hebben van voldoende doorgroeimogelijkheden zorgen voor meer werkplezier en een hogere motivatie. Wanneer deze factoren wegvallen zal de medewerker gefrustreerd raken met ontevredenheid als gevolg.
Demotiverende kenmerken verlagen het werkplezier
Het langdurig uitvoeren van herhalende taken of het hebben van een langdurig te hoge werkdruk zijn vaak gehoorde kenmerken die het werkplezier verlagen. Maar ook het hebben van te weinig autonomie, te weinig invloed op de kwaliteit van het werk hebben en het hebben van te weinig uitdaging zijn demotiverende kenmerken. Tenslotte kunnen ook omgevingsfactoren als teveel geluid of de temperatuur leiden tot ontevredenheid met het werk. Bovenstaande factoren horen eigenlijk te ontbreken in een gezonde werksituatie. Zijn ze er wel dan zijn ze nauwelijks te compenseren door bijvoorbeeld een goed salaris. Daarbij telt ook nog eens dat het motiverende effect van bijvoorbeeld een salarisverhoging na een paar maanden al is uitgewerkt en voor de langere termijn geen soelaas biedt. Wanneer medewerkers gedemotiveerd zijn, zijn ze negatiever over het werk en zullen de prestaties vaak minder worden. Ook verhoogt dit de kans op conflictsituaties. Wat demotiveert medewerkers:
- Gebrek aan competenties;
- Geen of weinig feedback;
- Te weinig uitdaging;
- Gebrek aan duidelijke doelen;
- Sterke afhankelijkheid van anderen;
- Gebrek aan waardering;
- Eentonigheid in de taken;
- Slechte werkrelaties;
- Te hoge werkdruk;
- Geen zekerheid;
- Slechte arbeidsomstandigheden;
- Slechte beloning;
- Vriendjespolitiek;
- Ongewenste intimiteiten;
- Privéproblemen.
Kenmerken van gedemotiveerde werknemers
Wanneer een werknemer gedemotiveerd raakt wordt dat vaak zichtbaar door bepaald gedrag:
- Te laat komen;
- Onverschilligheid en niet nakomen van afspraken;
- Toenemend aantal fouten;
- Uitstellen van taken;
- Openlijk in twijfel trekken van nut/zin van taken/opdrachten;
- Veelvuldig kortdurend ziekteverzuim;
- Chronische gezondheidsklachten;
- Lummelen;
- Roddelen, stemmingmakerij;
- Defensieve lichaamstaal/non-verbale communicatie;
- Klagen;
- Saboteren/traineren/frustreren van processen;
- Achterhouden van informatie;
- Veel praten over solliciteren.
Wat kan je als leidinggevende doen?
Communiceren is het ‘toverwoord’ als het gaat om het motiveren van je werknemers. Door naast de jaarlijkse functioneringsgesprekken een loopbaangesprek te houden, geef je de werknemer de gelegenheid zijn wensen kenbaar te maken. Samen werken aan een oplossing als een werknemer gedemotiveerd is, is vaak al een deel van de oplossing. Een werknemer wil vooral serieus genomen worden en het gevoel hebben er niet alleen voor te staan. Persoonlijke aandacht is hierbij ontzettend belangrijk.