Soms mag een werkgever bij een sollicitatieprocedure onderscheid maken tussen kandidaten. Bijvoorbeeld als een bepaalde groep mensen onvoldoende vertegenwoordigd is (positieve discriminatie). Of als een kandidaat aan specifieke eisen moet voldoen om de functie goed uit te kunnen voeren. Een werkgever mag bijvoorbeeld van een leraar Nederlands verlangen dat deze uitstekend Nederlands spreekt, ook al benadeelt dit mensen die niet uit Nederland komen.
Voorkeursbeleid of positieve discriminatie
Een werkgever mag bij gelijke geschiktheid de voorkeur geven aan bepaalde sollicitanten, zoals vrouwen of allochtonen. Dit heet voorkeursbeleid of positieve discriminatie.
Een werkgever mag alleen de voorkeur geven aan vrouwen als in een bepaalde functie in een bedrijf beduidend minder vrouwen werken dan mannen. Een voorkeur voor allochtonen mag alleen als er in een functie beduidend minder allochtonen werken dan in de rest van de regio.
Werkgevers mogen sollicitanten uit groepen waarvoor geen voorkeursbeleid geldt, niet bij voorbaat uitsluiten. Er is geen overheidsbeleid dat stelt dat minderheden of vrouwen structureel voorrang moeten krijgen.
Onderscheid bij sollicitaties op geslacht, ras of leeftijd
Soms kan alleen een man of vrouw een bepaalde functie uitoefenen. Of iemand van een bepaald ras. Bijvoorbeeld een zwarte acteur voor de rol van Martin Luther King. Dan mag een werkgever sollicitanten hierop selecteren.
Ook kan voor een functie iemand van een bepaalde leeftijd nodig zijn. Bijvoorbeeld een kind voor het showen van kinderkleding. Als een werkgever onderscheid maakt op basis van leeftijd, moet de reden voor de leeftijdseis duidelijk in de vacature staan.
Onderscheid bij sollicitaties voor jongeren onder de 18 jaar
Voor jonge werknemers gelden soms andere regels. Sommige werkzaamheden zijn voor werknemers jonger dan 18 jaar gevaarlijk om uit te voeren. Voor hun veiligheid of gezondheid, of die van collega’s of klanten. Dit kan een reden zijn om hen uit te sluiten van het sollicitatieproces.
Onderscheid bij sollicitaties bij gevaar voor gezondheid en veiligheid
Werkgevers mogen kandidaten met een handicap of chronische ziekte weigeren als dat noodzakelijk is om hun gezondheid en veiligheid te garanderen, of die van collega’s of klanten. De werkgever mag hen niet weigeren als het risico voor de gezondheid en veiligheid is weg te nemen door aanpassingen op de werkplek.
Onderscheid bij sollicitaties op grond van godsdienst en levensovertuiging
Een werkgever mag van sollicitanten eisen dat ze een bepaalde godsdienst of levensovertuiging hebben, als dat van belang is voor de vervulling van de functie. Zo mag een gereformeerd ziekenhuis verpleegkundigen vragen met een gereformeerde levensovertuiging. Verpleegkundigen komen veel in contact met patiënten en dragen zo bij aan de identiteit van de instelling. Om die reden mag deze eis niet worden gesteld aan een kok die uitsluitend in de keuken bezig is.