Het ritme van school en werk strookt vaak niet met onze ‘biologische klok’. We horen regelmatig dat zo’n sociale jetlag slecht zou zijn voor ons welbevinden. Maar klopt dat wel? Biologisch psycholoog Anne Landvreugd en collega’s concluderen in dit onderzoek dat er nauwelijks verband is tussen sociale jetlag en je geluksgevoel.
Mensen hebben een bepaalde biologische klok, een natuurlijk slaap-waakritme. Als sociale verplichtingen zoals werk of school niet synchroon lopen met iemands biologische klok, bijvoorbeeld als je eerder moet opstaan dan je eigen slaap-waakritme aangeeft, spreken we van een sociale jetlag. “Oftewel, een mismatch tussen de ‘biologische klok’ en de ‘sociale klok’”, legt biologisch psycholoog Anne Landvreugd uit.
Zestig procent van de Europese bevolking geeft aan minstens 1 uur sociale jetlag te ervaren, een derde daarvan ervaart zelfs 2 uur of meer. “Tot nu toe is vooral onderzoek verricht naar de relatie tussen sociale jetlag en depressieve symptomen bij jongeren”, vertelt Landvreugd. Daarom besloot zij zich te richten op de relatie tussen sociale jetlag en geluk bij volwassenen.
Tweelingen Register
Landvreugd en collega’s hebben dit onderzoek uitgevoerd door middel van vragenlijsten, ingevuld door meer dan 7000 deelnemers van het Nederlands Tweelingen Register. “Dit is de eerste studie over social jetlag en welbevinden in een grote West-Europese steekproef onder volwassenen,” vertelt de wetenschapper. De resultaten zijn recent gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Personality and Individual Differences.
Hoeveel sociale jetlag je ervaart heeft geen of nauwelijks invloed op je welbevinden en geluksgevoel, concludeert Landvreugd. “Dit geldt voor alle leeftijden binnen deze steekproef onder volwassenen, en ook op welke dag van de week je sociale jetlag onderzoekt heeft geen invloed op het effect.” Daarnaast concludeert ze dat mogelijk effecten van de gezinsomgeving, bijvoorbeeld opvoeding en gezinsgewoontes, ook geen rol spelen. “Omdat we deelnemers uit het Tweeling Register in onze steekproef hadden, waarvan veel in het zelfde gezin zijn opgegroeid, konden we voor deze gezinseffecten corrigeren in de analyse.”
Uitgaan
“De resultaten van dit onderzoek laten zien dat we anders moeten gaan denken en praten over sociale jetlag”, aldus Landvreugd. “De term heeft een negatieve connotatie, terwijl ons onderzoek laat zien dat sociale jetlag geen directe negatieve invloed heeft op ons geluk.” Om ons geluk en welbevinden te verbeteren moeten we ons op andere zaken richten dan sociale jetlag, benadrukt de wetenschapper. “Iedereen is verschillend en het is zeer waarschijnlijk dat de negatieve effecten die sommigen kunnen ervaren eerder komen door slechte slaapkwaliteit of slaaptekort.”
Ook goed nieuws voor nachtvlinders, dus. “Je ziet steeds vaker feestjes in clubs die vroeg beginnen, zodat men op tijd weer naar bed kan”, vertelt Landvreugd. “Maar op zich maakt de tijd waarop je gaat dansen niets uit, zolang je consumptiegedrag je slaapkwaliteit niet negatief beïnvloedt en je genoeg slaap pakt wanneer je wél naar bed gaat.”
