Om meer en beter te kunnen innoveren, moeten bedrijven niet alleen inzetten op technologie. Bedrijven die aanzienlijk investeren in zowel technologie (bijvoorbeeld in R&D) als in strategische HR-praktijken (in flexibele vaardigheden en kennis van hun werknemers) profiteren het meest van nieuwe groeimogelijkheden. Dit laat Renée Rotmans van de Amsterdam Business School zien in het promotieonderzoek dat ze uitvoerde in de Rotterdamse havenregio.
In een tijd waarin de wereld in de greep is van de coronapandemie, de energietransitie en technologische ontwikkelingen, is investeren in werknemers van groot belang. Juist nu is het van belang om mensen aan het werk te houden en mee te krijgen in maatschappelijke veranderingen. Huidige banen zullen veranderen of verdwijnen, en nieuwe banen zullen ontstaan. Het kabinet maakt 1,4 miljard euro vrij om mensen van de ene baan naar een andere baan te helpen. Meer dan ooit wordt de urgentie gevoeld om in medewerkers te investeren. En dat is niet voor niets, zo blijkt ook uit het onderzoek van Rotmans.
Rotmans laat zien dat bedrijven te midden van maatschappelijke veranderingen positief resultaat kunnen bereiken voor zowel hun werknemers als hun bedrijfsprestaties door te investeren in technologie én mensen. Dit vereist verandering in bedrijfsstructuren, -processen en -praktijken, waaronder veranderingen in strategische HR-praktijken. Uiteindelijk leiden investeringen in technologie alleen tot hogere innovatieresultaten en productiviteitswinst als mensen leren hoe ze de nieuwe technologie moeten toepassen. De manier waarop technologie wordt gebruikt en geïmplementeerd, bepaalt immers de toegevoegde waarde die het creëert.
Game Changers
Rotmans deed haar onderzoek in de Rotterdamse havenregio, Europa’s grootste haven- en industriecomplex. Ze laat zien dat hier vooral vier SHR-praktijken van belang zijn:
- Flexibele werkrollen – het werken vanuit taken en rollen, waarin werknemers diverse vaardigheden gebruiken, flexibeler kunnen worden ingezet, maar ook gemakkelijker aan de slag kunnen in een andere organisatie. Zo wordt arbeidsmobiliteit bevorderd;
- Vitaliteit – investeren in de vitaliteit en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers;
- Training en ontwikkeling – het blijven investeren in de ontwikkeling van medewerkers waarin de werknemer meer regie neemt in zijn of haar eigen ontwikkeling en het bedrijf persoonlijke ontwikkeling stimuleert (ook buiten het vakgebied van de medewerker);
- Samenwerking – samenwerkingsverbanden aangaan binnen en buiten het bedrijf, waarbij co-creatie in innovatieve ecosystemen de norm worden.
Renée Rotmans in de Rotterdamse haven
‘Het vermogen om aanzienlijk te investeren in een samenhangende combinatie van de vier SHR-praktijken en tegelijkertijd in R&D, is cruciaal voor een bedrijf om de innovatieprestaties te verbeteren’, licht Rotmans toe. Ze categoriseert de onderzochte bedrijven in drie groepen: conventionele bedrijven (weinig investeringen in R&D en SHR-praktijken), reforming bedrijven (gemiddelde investeringen in R&D en SHR-praktijken) en game changing-bedrijven (hoge investeringen in R&D en SHR-praktijken). ‘De voordelen zijn het grootst voor de game changers.’
Van baanzekerheid naar werkzekerheid
De aandacht voor deze sociale kant van innovatie groeit, zag Rotmans. ‘Het behoudende DNA van de Rotterdamse havenregio verschuift langzaamaan richting bedrijven die investeren in het vernieuwen van de arbeidsorganisatie en nieuwe arbeidsrelaties. Bedrijven gaan zich in steeds grotere mate samenvoegen in hybride samenwerkingsvormen om verandering op het gebied van HR teweeg te brengen. We zien hierdoor in het Rotterdamse havengebied steeds meer verschuiving ontstaan van baanzekerheid naar werkzekerheid. Juist in onzekere tijden is het van belang om samen te organiseren, innoveren en co-creëren. Dat maakt de hybride samenwerkingsvormen tussen diverse spelers in de regio belangrijker dan ooit tevoren.’
Rotmans benadrukt dat het absoluut noodzakelijk is om een positieve en hernieuwde visie op de toekomst van werk te krijgen. Dat geldt voor bedrijven in de havenregio in Rotterdam, maar ook daarbuiten. ‘De kwaliteit en veerkracht van de huidige en toekomstige beroepsbevolking is een cruciale factor voor economische groei en welvaart van de Rotterdamse havenregio. Het is zeer waarschijnlijk dat banen zullen veranderen, verdwijnen maar ook dat er nieuwe banen zullen ontstaan. We moeten mensen niet bang maken hiervoor; we moeten ze erop voorbereiden. Dit betekent: mensen zo wendbaar mogelijk maken. Dit gebeurt niet door ze flexibele contracten aan te bieden, maar wel door ervoor te zorgen dat mensen gemakkelijker van werk naar ander werk kunnen doorstromen. Investeer dus nu in de employability van mensen, zodat ze klaar zijn voor de toekomst. Om bij al deze ontwikkelingen succesvol te kunnen blijven opereren, moet je als bedrijf dus inzetten op zowel de technische als de sociale innovatie: zorg dat je mensen mee kunnen (doen) in de ontwikkelingen. Dit zorgt voor betere bedrijfsprestaties én betere prestaties van medewerkers’, besluit Rotmans.
