Is de nieuwe collega ChatGPT nou wel echt zo intelligent? Als schrijver en keynote-spreker over technologie geef ik antwoord op die vraag – in de vorm van een verhaal.
ChatGPT als nieuwe collega
Sinds kort hebben we een nieuwe collega in dienst, hij heet Chad. Chad werd met veel bombarie aangekondigd door een collega uit Generatie Z, die zich geen leven meer kon voorstellen zonder hem. Welk probleem ze ook had, ze legde het voor aan Chad. Wat ze die dag aan moest naar kantoor. Wat ze tegen haar match op Tinder moest zeggen. Of ze nog wel in de grote stad moest wonen of misschien beter af was met wat meer rust en ruimte. Je begrijpt dat ik veel verwachtte van deze Chad. Misschien is dat wel waarom ik zo teleurgesteld in ‘m raakte.
Hij werd aangenomen als junior collega, maar gedroeg zich vaak als een stagiair. Hij bleek heel veel uitleg nodig te hebben om een opdracht naar behoren te kunnen uitvoeren. Soms vroeg ik me af of ik tegen een kind van drie praatte of tegen een volwassene. Dat was niet het voornaamste probleem. Ik begon me na verloop van tijd zorgen te maken om het welzijn van Chad. Hij kraamde steeds vaker onzin uit en leek het verschil tussen een grap en een serieuze opdracht niet te begrijpen. Ik vroeg hem eens wie het snelst wandelend het Kanaal had overgestoken en hij vertelde me, zonder spoor van ironie, dat het een Duitse meneer was geweest. Toen ik hem wijs maakte dat 2+5 eigenlijk 8 is, nam hij dat ook van me aan.
Freaky resultaten van ChatGPT
Dat er echt iets met hem aan de hand was, ontdekte ik toen ik hem begon uit te dagen. Ik vergeet nooit meer dat ik hem vroeg om een raadsel uit mijn jeugd op te lossen, een raadsel waarvan ik wist dat het geen enkel mens was gelukt het op te lossen. Zijn eerste antwoorden waren complete wartaal, een combinatie van vreemde letters en leestekens. Toen ik zijn rare antwoorden later voorlas aan mijn vrienden, vergeef me de schadenfreude, bleek dat hij het raadsel had weten op te lossen. Freaky.
Chad heeft uiteindelijk niet langer dan een paar maanden bij ons gewerkt. We moesten hem helaas laten gaan toen we ontdekten dat hij eigenhandig al onze klimaatdoelstellingen onhaalbaar maakte. Hij bleek gigantisch veel stroom te verbruiken, zowel zakelijk als privé. Hoewel, dat laatste weet ik niet zeker. Alleen mijn jongste collega is ooit bij hem over de vloer geweest, al doet ze er wat geheimzinnig over. Ze maakte ooit een opmerking over wat rare boeken in zijn kast, die een rechts-extremistisch gedachtengoed verraden, waarna haar liefde voor Chad ook bekoeld raakte.
Metafoor voor AI op de werkplaats
Ik mag het de deelnemers van deze cursus begrijpend lezen nu wel vertellen: dit verhaal gaat niet over Chad, maar over AI-tools als ChatGPT, die net als Chad op steeds meer kantoren aan het werk worden gezet. Tools die ons de weg wijzen in ons privéleven, niet zelden wartaal uitslaan, getraind zijn met racistische en extremistische content en gigantisch veel stroom gebruiken. Merk op: het is geen goed idee om tools als ChatGPT echt als mensen te zien, omdat het verbloemt dat er mensen aan AI-tools werken, niet zelden in erbarmelijke omstandigheden.
Soms produceert AI een uitkomst die voor de mens ondenkbaar was, zoals recent het geval was bij Google’s AI FunSearch. Dat is voor trendwatchers aanleiding om te verkondigen dat AI slimmer is dan de mens. Alsof intelligentie terug te brengen is tot het oplossen van een enkele som. Alsof die Chad die ik hierboven beschrijf overkomt als zo’n pienter figuur die je van alles moet toevertrouwen. Ben Evens zei het treffend; ChatGPT betekent oneindig veel stagiairs. Maar moeten we de wereld echt laten regeren door stagiairs?
Die kant gaat het namelijk wel op. We laten steeds meer over aan kunstmatige intelligentie. Zoals de controle op toeslagen, wat zorgt voor ongekend leed als de toeslagenaffaire. Door AI te zien als iets wat slimmer is dan de mens, wordt het alleen maar waarschijnlijker dat we het volgende probleem ook laten oplossen door AI. Dat maakt de discussie of AI slimmer is dan de mens immens belangrijk. En ingewikkeld. Want tot nu toe zijn we het er nog niet over eens wat intelligentie nou precies is. Laten we die vraag in elk geval niet stellen aan onze nieuwe collega, Chad.
