Hoe kies je de juiste partner om mee samen te werken? Nieuw onderzoek helpt een handje – en AI kan straks ook meedenken.
Waarom werken we met sommige mensen beter samen dan met anderen? En hoe kunnen slimme computersystemen ons daarbij helpen? Cognitief psycholoog Tiffany Matej Hrkalovic zoekt in haar promotieonderzoek naar antwoorden op deze vragen.
Samenwerken zit diep verankerd in ons mens-zijn. Het bepaalt ons sociale succes en ons welzijn. Maar hoe we precies beslissen met wie we samenwerken – en waarom dat soms wel en soms niet goed uitpakt – begrijpen we nog lang niet volledig. Zeker nu kunstmatige intelligentie (AI) steeds meer invloed krijgt op ons dagelijks leven, wordt dat een belangrijker vraag.
AI-systemen worden steeds vaker ingezet als hulpmiddel bij bijvoorbeeld vergaderingen, waarbij ze mensen kunnen helpen reflecteren op hun gedrag. Toch blijven deze systemen in het dagelijks leven nog beperkt bruikbaar. Matej Hrkalovic stelt dat we eerst beter moeten begrijpen hoe mensen samenwerken en partners kiezen, voordat we AI echt kunnen inzetten om zulke sociale processen te ondersteunen.
Belang hangt af van de taak
Uit haar onderzoek blijkt dat mensen vooral letten op twee eigenschappen bij het kiezen van een samenwerkingspartner: warmte en competentie. Maar wat ze belangrijker vinden, hangt af van de taak. Is het belangrijk dat iemand vriendelijk en benaderbaar is? Dan krijgt warmte de voorkeur. Is vakkennis belangrijker? Dan zoeken mensen eerder een competente partner. Bovendien zijn mensen meer bereid om samen te werken met partners die ze zelf gekozen hebben en waarmee ze wíllen samenwerken. Opvallend is wel dat mensen in de praktijk niet altijd goed inschatten wie echt bereid is om terug te samenwerken.
Matej Hrkalovic testte haar ideeën zowel in echte sociale situaties als in omgevingen waarin mensen niet daadwerkelijk met elkaar interacteerden. Ook keek ze naar hoe mensen over hun relaties praten en hoe dat iets kan zeggen over hun gedrag: zijn ze geneigd om te helpen, of juist om te straffen?
Met haar onderzoek vult Matej Hrkalovic een belangrijk gat tussen psychologie en AI. Ze biedt waardevolle inzichten én een dataset waarmee onderzoekers in de toekomst verder kunnen bouwen aan systemen die ons helpen betere keuzes te maken in sociale interacties – misschien straks zelfs met een beetje hulp van kunstmatige intelligentie.
Meer informatie over het proefschrift.
