Een vast dienstverband met een lekkere bonus over ieder gewerkt uur. In de IT-wereld is deze constructie onder andere bekend onder de naam midlancen. Een vorm tussen freelancen en een vast dienstverband bij een bedrijf of detacheerder in. De medewerker ontvangt per opdracht 70 procent van het gefactureerde bedrag aan de klant, 30 procent gaat naar het bureau, hiernaast zijn er afspraken over een basissalaris gemaakt. In de praktijk pakt dit minder rooskleurig uit dan de beloofde gouden bergen en trappen jonge IT’ers in de val van schijnveiligheid tegen een minimum loon.
Het 70/30 model is in opkomst onder met name IT’ers tussen de twintig en dertig jaar en breidt zich uit naar andere sectoren. Het klinkt ook als een goede deal, de ideale mix van vrijheid en goede verdiensten: Je verdient meer dan het afgesproken basissalaris, zodra je uren werkt bij een opdrachtgever. Daarmee mis je de rompslomp van zelfstandig ondernemen en lijkt je maandsalaris hoger uit te vallen dan in vaste dienst. Ik zeg opzettelijk ‘lijkt’. In deze constructie loop je namelijk meer financieel risico dan je wordt voorgehouden. Door de partij die er bovendien vandoor gaat met die overige 30 procent van jouw omzet.
De IT kampt met schaarste op de arbeidsmarkt en veel jonge IT’ers gaan als freelancer aan de slag. Als freelancer kun je 100 procent van je gewerkte uren factureren aan de klant. Natuurlijk moet je daar nog zelf een bedrag van afdragen, maar je hebt door dit hoge uurloon ook de kans een buffer op te bouwen voor mindere tijden. Als je als zzp’er zelf opdrachten kunt vinden – en dat kun je in deze markt – heb je dus echt niet een constructie nodig, waarin je een half vangnet hebt.
Vaste lasten
Hoe de markt van morgen eruit ziet weet dan weer niemand. Dat is ook de reden dat niet iedereen zzp’er wil worden. De zekerheid van een inkomen, ook in mindere tijden, is nu eenmaal groter als je in loondienst bent. In het 70/30 model zeggen bureau’s the best of both worlds te bieden: een hoger uurloon én de zekerheid van een contract. Maar midlancers verdienen minder dan hun zzp-collega’s en houden dus minder over om te sparen voor onzekere tijden en een laag basissalaris biedt enkel schijnveiligheid. Je ontvangt geen pensioen of vakantietoeslag over uren die je niet werkt. Bovendien betaal je meer belasting over de bonus. De kans dat je als met het basissalaris zonder opdrachten of met weinig opdrachten je vaste lasten kunt betalen is klein. En dat is een serieus onderschat risico.
Minimale keuzevrijheid
De ex-midlancers die ik spreek geven allemaal aan dat de zekerheid in de praktijk tegenviel. Jongens die enthousiast begonnen, bleken niet voldoende ingelicht. De daadwerkelijke inkomsten zaten fors onder de beloofde bedragen. De opgegeven reden is meestal dat er geen opdrachten zouden zijn voor het beoogde tarief, maar wel tegen een lager uurtarief. De keuze was dan genoegen nemen met minder, of helemaal geen opdracht krijgen. En dat maakt je erg afhankelijk van waar en wanneer je werkgever jou plaatst. Je flexibiliteit en keuze aan opdrachten worden opeens minimaal als je de verdiensten hard nodig hebt.
Er moet daarom betere voorlichting komen over de mogelijkheden en risico’s van detachering, freelancing en het 70/30 model. Vanuit enthousiasme kiezen mensen nu iets uit de wildgroei aan vacatures voor IT-personeel. Een jonge, beïnvloedbare doelgroep wordt een worst voor gehouden die enkel eetbaar is goede tijden. Want in een goede markt kun je beter helemaal gaan freelancen met bijbehorende keuzevrijheid en een hoger inkomen. Er zijn namelijk ook mogelijkheden om als freelancer met detacheerders samen te werken en zo profijt te hebben van een uitgebreider opdrachtenportfolio of een bureau die een geschikte opdracht voor je vindt. En als de markt een ommezwaai maakt, drogen die zogenaamde extra verdiensten van het 70/30 model snel op en blijf je achter met een schamel basisinkomen. Als je zekerheid wilt, dan kun je beter kiezen voor een baan in vaste dienst met een hoger maandsalaris en betere secundaire arbeidsvoorwaarden.
