Waarom ontwikkelt de ene persoon klachten na een stressvolle gebeurtenis en heeft een ander daar minder last van? Politieagenten met een hogere activiteit in de voorhersenen blijken minder heftig te reageren op een traumatische gebeurtenis. Dit vonden hersenonderzoekers van het Donders Instituut en het Behavioural Science Institute in samenwerking met de Politieacademie. Ze publiceren erover op 18 februari in Nature Human Behaviour.
De onderzoekers volgden 340 politieagenten uit heel Nederland. ‘We hebben ze voor het eerst getest toen ze vroeg in hun politieopleiding zaten, en na 16 maanden nog eens. In die periode maken agenten meestal voor het eerst traumatische gebeurtenissen mee. Tijdens stages in hun opleiding zijn ze vaak betrokken als eerstehulpverlener als 112 wordt gebeld. Daardoor hebben ze een hoge kans om iets heftigs te zien, zoals ongelukken, iemand die is overleden of in de war is, of om te maken krijgen met geweld’, vertelt eerste auteur Reinoud Kaldewaij.
Emotionele controle
Wanneer we moeten omgaan met stressvolle of uitdagende situaties, is het van belang dat we onze automatische emotionele reacties proberen te reguleren. De onderzoekers vroegen zich af of de mate waarin we ons emotioneel gedrag kunnen controleren samenhangt met verschillen in stressgevoeligheid in ons brein.
Om de mate van controle te meten die de agenten hebben over hun automatische emotionele gedrag, gebruikte Kaldewaij de zogenaamde ‘approach avoidance taak’. Dit is een veelgebruikte computertaak waarbij proefpersonen plaatjes van boze en blije gezichten te zien krijgen, die ze kunnen benaderen of vermijden door een joystick naar zich toe te trekken of van zich af te duwen.
Onze natuurlijke neiging is dat we boze gezichten vermijden en blije gezichten benaderen, maar als we dit tegen onze intuïtie in omkeren, vergt dat controle over onze automatische emotionele reacties. Het is bekend dat de anterieure prefrontale cortex, het gebied voorin onze hersenen, betrokken is bij het uitoefenen van deze emotionele controle.
Veerkracht na traumatische gebeurtenis
In een MRI-scanner bekeek Kaldewaij hoe actief de voorhersenen van de agenten waren tijdens het uitvoeren van deze taak. ‘We ondervroegen ze ook om te kijken in welke mate ze symptomen vertoonden die gerelateerd zijn aan posttraumatische stress, zoals slechter slapen, vermijden van gedachten aan de gebeurtenis, en negatieve gedachten en stemming.’
De agenten met een actievere prefrontale cortex bleken minder klachten te hebben ontwikkeld na het meemaken van een traumatische gebeurtenis. ‘Het was al bekend dat dit hersengebied belangrijk is voor het omgaan met acute stress, maar blijkbaar geldt dit ook voor de veerkracht bij posttraumatische stress.’
Bestaande weerbaarheid tegen stress
‘In het onderzoek naar stress is het altijd de vraag of verschillen tussen mensen in bijvoorbeeld hersenactiviteit een oorzaak vormen of juist het gevolg zijn van stressgerelateerde aandoeningen zoals PTSS. Met deze bevindingen zijn we erin geslaagd een eerder bestaande weerbaarheid tegen stress in de hersenen aan te tonen. Dat is de kracht van een longitudinale studie, waarbij je mensen zowel voor als na de traumatische gebeurtenis onderzoekt. Wat we echter nog niet weten, is of deze weerbaarheid tegen stress getraind kan worden of niet.’
