Door flexibilisering en digitalisering verandert de arbeidsmarkt en vallen zekerheden weg. Vooral mensen aan de basis van de arbeidsmarkt kunnen hierdoor onzeker en gestrest raken en minder gemotiveerd om nieuwe vaardigheden op te doen en in hun loopbaan te investeren. Hoe doorbreek je deze negatieve spiraal en geef je mensen juist weer zekerheid en perspectief? Dit onderzoeken Jessie Koen en Maarten van Bezouw. Hun kennis zetten zij om in praktische tools en een expertisecentrum.
De veranderende Nederlandse arbeidsmarkt
Op de veranderende Nederlandse arbeidsmarkt verdwijnen vooral banen op middelbaar en laag niveau. Hierdoor sluiten vraag en aanbod steeds minder goed op elkaar aan en kampen met name mensen aan de basis van die markt, zoals laaggeschoolden, met onzekerheid. Kwamen zij tijdens de economische crisis al moeilijk aan werk, ook erna lopen zij nog steeds het risico om langdurig zonder inkomen of baan te zitten.
Onzekerheid geeft stress en maakt passief
Onzekerheid over een baan geeft stress en vermindert de proactiviteit van mensen. Mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd dan proactief te netwerken of een cursus te volgen om nieuwe vaardigheden op te doen. Ze moeten een volgend contract zien te regelen, hebben grote zorgen over hun financiële situatie, of zien geen mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen.
Deze onzekere uitgangspositie maakt het lastig om proactief te zijn en zo aan werkzekerheid te werken. Daardoor neemt de onzekerheid over de loopbaan alleen maar toe. Veel van de veranderingen op de arbeidsmarkt, zoals de afname van het aantal vaste contracten, zijn niet te stoppen. Kunnen we deze ervaringen van onzekerheid dan wel positief beïnvloeden? Koen en van Bezouw geloven van wel.
De negatieve spiraal doorbreken
Koen en van Bezouw onderzoeken hoe je de negatieve spiraal van onzekerheid en passiviteit kunt doorbreken en kwetsbare mensen meer zekerheid in hun loopbaan kan geven.
Zo weten ze al dat proactief loopbaangedrag juist zekerheid biedt in onzekere situaties: proactieve werknemers voelen zich minder onzeker dan minder proactieve werknemers. Wat blijkt zelfs, de werkzekerheid die proactieve tijdelijke werknemers ervaren is vergelijkbaar met die van werknemers met een vast contract.
Het helpt daarom proactief loopbaangedrag – zoals netwerken, plannen en nieuwe vaardigheden opdoen- zo laagdrempelig mogelijk te maken. Hier helpen de onderzoekers ook zelf aan mee.
Een app en een expertisecentrum
Met de kennis dat proactief loopbaangedrag zekerheid biedt, ontwikkelen de onderzoekers een app voor de mobiele telefoon waarmee mensen door middel van kleine, dagelijkse opdrachten (‘nudging’) uitgedaagd worden om stappen te zetten. Bijvoorbeeld door hun netwerk te verbeteren.
Hun kennis, informatie, tips, en expertise op het gebied van werkzekerheid delen de onderzoekers ook via het Expertisecentrum Toekomst van Werkzekerheid. Op de website van het expertisecentrum vind je allerlei informatie over werk(on)zekerheid met als doel onze kijk op werkzekerheid te veranderen –maatschappelijk én wetenschappelijk.
