Creatief kunnen denken is een gewilde eigenschap voor menig werkgever. En hiermee bedoelen we natuurlijk niet alleen kunnen knutselen of zingen – alhoewel dat voor sommige banen ook een gewilde eigenschap is. Creatief zijn op de werkvloer betekent ‘outside of the box’ kunnen denken. Het betekent in staat kunnen zijn om nieuwe inzichten te vormen van stukjes informatie in je brein. En voor een werkgever betekent deze eigenschap innovatie en vernieuwing.
Hoe creatief je bent, is gedeeltelijk genetisch bepaald. Mensen die familieleden hebben met psychiatrische aandoeningen of hier zelf aan lijden zijn vaak creatiever, omdat de hersenen van deze mensen minder informatie van de buitenwereld wegfilteren. Deze mensen krijgen dus meer prikkels binnen die ze in hun brein tot nieuwe inzichten kunnen vormen. Maar ook zonder zo’n genetisch ‘voordeel’ kun je creatief denken. We geven hieronder vijf tips voor meer creativiteit.
Psychologische afstand
Heb je ooit gemerkt hoe je creatiever bent onder de douche dan op kantoor? Psychologen noemen dit fenomeen psychologische afstand. Als je met je neus boven op een probleem zit zul je tot minder goede inzichten komen dan als je wat afstand neemt. Eén manier om afstand te creëren (zonder onder de douche te springen!) is om de taak of het probleem vanuit het perspectief van iemands anders te zien. Hoe zou een vreemde naar dit probleem kijken? Of bekijk het eens vanuit een abstract perspectief. Wat als dit een hypothetisch of onwaarschijnlijk probleem was? Mocht je met deze perspectieven nog steeds geen creativiteit aanwakkeren, kun je de taak toch het best even aan de kant leggen en er op een ander moment – met een leeg hoofd – weer mee aan de slag gaan.
Problemen eigen maken
Over problemen gesproken, ontwijk problemen niet! Problemen zijn het perfecte startpunt voor creatieve gedachten. Vooral als je weinig middelen ter beschikking hebt, komt je creativiteit goed op gang. Wetenschappers hebben gevonden dat mensen die met weinig middelen zijn opgegroeid meer creativiteit vertonen bij het oplossen van problemen. Zoek dus niet meteen naar meer middelen, als je te weinig tijd, geld of expertise voor een project heb. Gebruik het probleem als een oefening om je creativiteit aan te wakkeren.
Seratonine in plaats van stress
Creativiteit houdt van serotonine en dopamine, de twee gelukshormonen. Hoe houd je deze gelukshormonen op peil? Een must is het verminderen van stress! Stresshormonen, zoals adrenaline en cortisol, verlagen serotonine en dopamine. Daarnaast geven je lichaam en geest tijdens stressvolle periodes meer energie en reserves aan vitale processen, waardoor je minder energie hebt voor ‘niet-essentiële’ zaken als creativiteit. Zorg dat je voldoende pauzes inplant gedurende de dag en bouw lege tijd in waarin je je gedachten de vrije loop kunt laten gaan. Zo geef je je geest letterlijk de ruimte om nieuwe verbindingen te maken tussen stukjes informatie die opgeslagen liggen in je hersenen.
Mind-mapping
Traditioneel denken we in lineaire patronen. A leidt rechtstreeks naar B en B leidt rechtstreeks naar C. Maar natuurlijk hoeft A niet naar B te leiden, en B niet naar C te leiden. Er is een hele reeks van alternatieve routes. A kan direct naar C leiden of wellicht begint het verhaal helemaal niet bij punt A. Een praktische manier om deze alternatieve routes te vinden is met mindmappen. Met mindmapping zet je een onderwerp in het midden van een vel papier en geef je je geest daarna de vrije loop om geassocieerde concepten en ideeën aan het onderwerp te koppelen. Zo geef je je brein een visuele manier om het lineaire denken achterwege te laten om te zien welke nieuwe ideeën je tegenkomt met een vrijere manier van denken.
Faal en faal dan nog eens
Creatieve mensen zijn niet bang om te falen. Buiten de gebaande banen denken geeft geen garantie op succes. Een probleem op een creatieve manier oplossen kan ronduit falen en een innovatief idee kan op niets uitdraaien. Maar de enige manier om creativiteit te leren is door te oefenen, oefenenen, oefenen. Geef jezelf dus toestemming om dingen uit te proberen en te falen. Uiteraard is risico-analyse nog steeds belangrijk voor een goedlopend bedrijf en kun je niet bij elk project alle gekke ideeën uitproberen. Maar perfectionisme en micro-management zijn ware creativiteitskillers, dus geef jezelf de kans om af en toe te falen.