Sorry is een moeilijk woord om uit te spreken. Toegeven dat je een fout hebt gemaakt, is voor een medewerker niet makkelijk, laat staan tegenover een leidinggevende. Angst voor diens zuchtende reactie is voor een medewerker vaak aanleiding om bijvoorbeeld een fout onder het tapijt te moffelen. Immers, wat niet weet wat niet deert.
Stel vragen en luister
Ieder excuus is dus subjectief. Daarom neemt een coach de werkelijkheid van de medewerker als het vertrekpunt. In het coachingsgesprek laat hij de gecoachte vertellen over de situatie, hij luistert en vraagt door naar de redenen waarom de ander iets (nog) niet (helemaal) kan of weet. In het gesprek komt de medewerker door de vragen er zelf achter waarom hij:
- De verkeerde beslissingen neemt;
- Onjuist organiseert;
- Het overzicht kwijtraakt;
- Vastloopt;
- Te laat of te vroeg actie onderneemt;
- Zich onder laat sneeuwen;
- Zich ingraaft;
- Niet luistert;
- Bang voor is;
- Confrontaties uit de weg gaat;
- In de communicatie tekortschiet;
- De verkeerde methoden en technieken hanteert;
- Te ruim of te strak plant.
Stop met zuchten…
Het is maar de vraag of de medewerker tot bovengenoemde inzichten was gekomen als zijn ‘coachende’ leidinggevende een diepe zucht had geslaakt. De medewerker moet zich veilig voelen om alles wat zijn functioneren of ontwikkeling in de weg staat op tafel te durven gooien. Blijdschap bij zijn leidinggevende over een excuus draagt bij aan deze veiligheid.
Leer van het verleden
Coachen is het terugdraaien van ‘de film’ en het stapje voor stapje analyseren van iedere scène. Door de vragen van de leidinggevende krijgt de medewerker een helder zicht op de verschillende (niet) genomen stappen, (niet of te laat) doorgehakte knopen of (niet) in gang gezette acties die tot het uiteindelijke excuus hebben geleid. De eigen antwoorden op de vragen maken de gecoachte bewust van wat er nu verkeerd is gegaan en bevatten aanwijzingen hoe hij in de toekomst bepaalde zaken beter aan kan pakken.
Een excuus als krachtbron
Daar waar gehakt wordt, vallen spaanders. Het is niet altijd terecht en effectief om met een beschuldigende vinger naar een foutenmaker te wijzen. Fouten maken is menselijk en hiervoor excuses maken is misschien niet eens het moeilijkste. Het onder ogen durven en kunnen zien is vaak een grotere te nemen hobbel. Het is een eerste signaal dat een medewerker zich verantwoordelijk voelt, gaat voelen, om de fout te herstellen dan wel in de toekomst te voorkomen. Een excuus is dan ook geen loos zwaktebod maar een krachtbron.
Bij coachen is het zich kwetsbaar opstellen van de medewerker één van de kritieke succesfactoren. Hij moet zich veilig voelen om alles wat zijn functioneren of ontwikkeling in de weg staat op tafel te durven gooien. Blijdschap bij zijn leidinggevende over een excuus draagt bij aan deze veiligheid. Omdat menig leidinggevende helemaal niet blij is met een excuus, is het maar de vraag of iedere of iedere leidinggevende een goed coach is.
