Computers worden sneller en robots worden slimmer, waardoor mensenhanden en zelfs menselijke hersenen stukje bij beetje overbodig worden. Geen wonder dat je je afvraagt hoe veilig en toekomstbestendig jouw baan is. Bestaat hij überhaupt nog over tien jaar? In deze blogpost bekijken we in welke mate de oprukkende technologieën een bedreiging vormen voor jouw baan. Ook ontdek je waar kansen liggen voor het geval je een carrièresprong moet overwegen.
Steeds meer werk geautomatiseerd
Nog niet eens zo heel lang geleden stond je bij de bank in de rij om geld op te nemen. Een baliemedewerker schreef toen op een briefje hoeveel je wilde opnemen, je zette je handtekening en het briefje werd verwerkt. Vervolgens floepte er een koker vanuit de kluis omhoog waarin jouw geld zat, dat netjes voor je werd uitgeteld op de balie.
Daarna kwam de pinautomaat waarmee je zelf geld kon opnemen, maar zelfs die is alweer op zijn retour, want we kunnen nu met onze pas in vrijwel iedere winkel betalen dus contant geld hebben we steeds minder nodig. Deze ontwikkelingen maakten bankmedewerkers, kassiers en geldtransporteurs niet of in ieder geval veel minder nodig. En dit is een trend die in allerlei werkvelden doorzet.
De grote postorderbedrijven zijn een ander goed voorbeeld van de automatisering. Alle bestellingen worden door robots uit het magazijn gehaald; de medewerker hoeft ze alleen nog maar te controleren en in te pakken. Totdat het moment komt waarop ook dat door een robot wordt gedaan. Zelfs pakjes bij de klanten bezorgen kan al met een drone, al is dit in Nederland nog toekomstmuziek en staat er nog gewoon een mens van vlees en bloed bij je aan de deur met je pakje.
Creativiteit als wapen tegen automatisering
Maar kan ook het belangrijkste dat mensen van computers en robots onderscheidt, namelijk creativiteit, door computers worden overgenomen? Er zijn wetenschappers en futuristen die bang zijn van wel. En de eerste tekenen aan de wand zijn er: computers kunnen modellen voor de nieuwe najaarscollectie maken, klassieke muziek componeren en teksten schrijven. (Maar maak je geen zorgen, wij van CVSter zijn wat dat betreft van de ‘oude stempel’.)
Feit is dat een robot niet rationeel kan denken, hij kan alleen beredeneren. Die vermeende creativiteit leunt op algoritmes en patronen die in het verleden succesvol bleken. Van een spirituele verbinding met een oneindige bron van creativiteit, die artiesten en soms beweren te hebben, is bij computers en robots geen sprake. De mate van creativiteit die jouw baan vereist, is dan ook een indicatie van de toekomstbestendigheid van die dienstbetrekking.
Handen en hersenen blijven nodig
Volgens een recente publicatie kan 45% van de werkzaamheden die op dit moment door mensenhanden wordt gedaan, technisch gezien door computers worden overgenomen. Dat dit niet gebeurt heeft te maken met diverse factoren, zoals de kosten die ermee gemoeid gaan en de wil en mogelijkheid van de werkgever om zijn nek uit te steken. Maar feit is dat steeds meer taken die nu nog door mensenhanden worden uitgevoerd in de toekomst (gedeeltelijk) worden geautomatiseerd. Raakt dan straks iedereen zijn baan kwijt en worden we alleen nog door computers bediend en te woord gestaan?
We verwachten dat de maatschappij nooit uitsluitend op computers kan functioneren. Tuurlijk, mensenhanden zullen nodig zijn om al die apparatuur te bedienen, maar de menselijke hersenen zijn ook uniek vanwege de onbegrensde creativiteit en de onvoorspelbaarheid van onze interacties. Mogelijk loopt jouw baan gevaar, maar er zullen altijd nieuwe banen gecreëerd worden.
In deze sectoren blijft genoeg werk
Het zal je niet verbazen dat er, juist vanwege de automatisering, in de technologische sector voorlopig nog genoeg werk zal zijn. Iedereen die een opleiding van technische aard volgt, van welke categorie dan ook, heeft een goede kans op een baan na het afronden van de opleiding. Maar ook in de zorg blijven mensen nodig. De samenleving vergrijst, mensen willen langer zelfstandig blijven wonen en hebben dan ook vaak hulp nodig bij hun dagelijkse bezigheden of persoonlijke verzorging.
Deze werkzaamheden kunnen nooit allemaal door computers en robots worden overgenomen. Ook als medewerker in sales en marketing zal je niet snel door een computer worden vervangen. Marketingstrategieën bedenken en uitwerken is voor een computer toch echt een brug te ver. En ook een bankstel verkopen aan een jong stel dat net is gaan samenwonen zal een computer toch ook een stuk minder goed doen – tenzij het jonge stel besluit om via internet te kopen.
Veel bedrijven werken tegenwoordig met een telefoonmenu als klanten het bedrijf bellen. Maar uiteindelijk krijg je in de meeste gevallen wel een levend persoon aan de lijn. Je gestolen bankpas blokkeren kan dan misschien nog wel via een computer, maar als je een vraag hebt over de televisie die je gisteren hebt gekocht of wanneer je internet het niet doet of je niet weet of je verzekering iets wel of niet dekt, zal er toch echt een mens aan te pas moeten komen om die vragen te beantwoorden. Klantenservice is dus ook een voorbeeld van werk dat zal blijven bestaan.
