Ontslag op staande voet is het ultimum remedium (uiterste middel) in het arbeidsrecht. Een werknemer moet zich dus ernstig misdragen om op staande voet ontslagen te kunnen worden. Maar ook een ogenschijnlijk licht vergrijp kan soms toch leiden tot ontslag op staande voet. Arbeidsrecht advocaat Pim Leijten legt uit.
Ontslag op staande voet
De gevolgen van een ontslag op staande voet zijn ernstig voor een werknemer: hij verliest per direct zijn baan en heeft doorgaans geen recht op een WW-uitkering. De rechter zal daarom bij de beoordeling van een ontslag op staande voet alle relevante omstandigheden meewegen (waaronder lengte dienstverband, leeftijd en bijzondere omstandigheden). Omdat ontslag op staande voet zo’n verstrekkend middel is, kan een werkgever in de praktijk alleen in bijzondere gevallen tot ontslag op staande voet overgaan. Typische voorbeelden zijn: diefstal, geweld of fraude.
Maar wat als een gedraging van een werknemer naar zijn aard weliswaar ernstig is (bijvoorbeeld diefstal), maar in omvang/ernst niet zo ernstig (diefstal van 50 cent)?
Ontslag op staande voet om kleine vergrijpen
Augurk-ontslag
Een werknemer van Burger King kreeg van een klant het verzoek om extra augurken op het broodje hamburger te doen. De klant constateerde vervolgens dat op het broodje geen extra augurken zaten. De klant vroeg daarom nogmaals om extra augurken. De werknemer heeft toen tientallen augurken op het broodje gestopt. De klant plaatste een foto op Facebook met een klacht over Burger King.
Burger King heeft de werknemer op staande voet ontslagen na bekijken van de camerabeelden. Recent oordeelde de rechter dat het ontslag op staande voet terecht was gegeven:
“Door op het door de klant met wat extra augurk bestelde broodje hamburger zo ongeveer een hele pot augurken te stoppen, heeft X niet alleen blijk gegeven volstrekt ongeschikt te zijn als professioneel bereidster van voedsel of maaltijden, maar heeft zij ook haar werkgeefster op ontoelaatbare wijze in een kwaad en schadelijk daglicht gesteld”.
Eerdere rechtspraak
Ook uit eerdere rechtspraak blijkt dat vergrijpen met kleine impact, toch kunnen leiden tot ontslag op staande voet. Zo stal een barmedewerkster van een koffiebar een bedrag van € 0,50. De rechter meende dat een medewerker die met geld omgaat, volledig te vertrouwen moet zijn. Door diefstal van € 0,50 heeft de medewerker het vertrouwen van de werkgever beschaamd.
Ook het eten van pinda’s uit een geopend zakje door een cateringmedewerker van KLM was een rechtsgeldige reden voor ontslag op staande voet. KLM had een bedrijfsbeleid waarin stond dat afgedankte etenswaar niet weggenomen mag worden en KLM handhaafde dat beleid streng [1]. Ook een werkneemster die lippenbalsem stal, werd terecht op staande voet ontslagen. Deze werkneemster had dat kunnen weten: in de huisregels van de werkgever stond dat iedere vorm van diefstal tot ontslag zou leiden. [2]
Lessen uit rechtspraak
Bij de afweging van een ontslag op staande voet zal een rechter rekening houden met alle omstandigheden van het geval. Dat kunnen omstandigheden zijn waardoor een ontslag op staande voet te verstrekkend is (arbeidsmarktpositie of persoonlijke problemen van de werknemer) of omstandigheden waardoor ontslag op staande voet juist eerder gegeven mag worden (een duidelijk en strikt bedrijfsbeleid, en/of een werknemer die al eens was gewaarschuwd).
Uit de rechtspraak volgt in ieder geval dat een ernstig vergrijp met kleine impact, zoals het stelen van een klein bedrag of wat etenswaar, toch reden kan zijn voor ontslag op staande voet. Dat ligt ook voor de hand, want ook ‘een beetje stelen’ leidt tot onherstelbaar verlies van vertrouwen. Dit geldt sterker als het gaat om werknemers met een vertrouwensfunctie en/of indien de werkgever een ‘zero tolerance’ bedrijfsbeleid hanteert.
Maar let op, een onterecht gegeven ontslag op staande voet kan voor een werkgever ernstig nadelige financiële gevolgen hebben. Het is dus raadzaam om altijd juridisch advies in te winnen voordat ontslag op staande voet wordt gegeven.
