Steeds vaker nemen algoritmes het roer over in de bedrijfsvoering, maar wat betekent dit voor het welzijn van werknemers? Het artikel ‘Algoritmisch management en welzijn op het werk’, van Na Liu en haar team – gebaseerd op haar promotieonderzoek – gaat in op vragen rondom de rol van technologie in werkprocessen en de invloed van algoritmisch management (AM) op het welzijn van werknemers. Een innovatieve benadering in het onderzoek was het gebruik van een theaterstuk, waarin medewerkers werden geconfronteerd met de toekomstige impact van technologie op hun werk en welzijn wanneer AM wordt ingezet om ‘gelukkige, gezonde en productieve werknemers’ te creëren, elke dag opnieuw.
Dubbelrol impact van AM: efficiëntie vs. welzijn
AM kan zowel positieve als negatieve effecten hebben op werknemerswelzijn, blijkt uit onderzoek; enerzijds kan het werk structureren en besluitvorming versnellen, anderzijds kan het leiden tot stress, verminderde autonomie en een gevoel van controleverlies. De impact hangt af van verschillende factoren. Neem bijvoorbeeld de mate waarin leidinggevenden betrokken blijven. Maar ook hoe rechtvaardig werknemers het AM-systeem ervaren. En, in hoeverre zij zelf invloed kunnen uitoefenen op de technologie.
Een innovatieve aanpak binnen de studie was een theatrale talk, waarin het publiek werd geconfronteerd met een toekomst waarin AM en draagbare technologie, zoals smartwatches en slimme badges, het werk volledig beheersen door steeds intensiever wordende monitoring. Maar hoe gezond is het nu echt wanneer jouw volledige reilen en zeilen op de werkvloer voortdurend gemonitord wordt? Wie bepaalt nog wat ethisch toelaatbaar is? En in hoeverre zijn keuzes van werknemers eigenlijk nog eigen keuzes onder een regime van geavanceerde technologie en ver doorgedreven AM? De talk bracht sterke reacties op en leidde tot een diepgaande discussie over thema’s als autonomie, privacy en de rol van menselijke interactie in een technologisch gestuurde werkplek.
Rol van leidinggevende, maatschappij en werknemer bij implementatie van AM
Uit de studie blijkt dat leidinggevenden een belangrijke rol spelen bij het beperken van de negatieve effecten van AM. Wanneer zij actief betrokken blijven bij hun teams, kan dit de impact van algoritmische aansturing verzachten en het engagement van medewerkers behouden. Hierbij is het ook van belang dat de inzet van AM transparant en rechtvaardig gebeurt om de medewerkers meer betrokken en autonomer te laten voelen. Proactieve medewerkers kunnen beter omgaan met de beperkingen die algoritmische aansturing met zich meebrengt. Dit legt de nadruk op de rol van communicatie en menselijke interactie in het integreren van technologie op de werkvloer. Maar niet enkel op de werkvloer is het belangrijk om de implementatie van AM-systemen open en transparant te benaderen. Opvallend was dat er een duidelijke oproep klonk tot regulering op maatschappelijk niveau.
Tóch is er ook een taak weggelegd voor de werknemer zelf. Werknemers hóéven namelijk geen passieve ontvangers te zijn van nieuwe technologie, maar kunnen actief deelnemen aan het debat over de implementatie van AM. Door een kritische en proactieve houding aan te nemen, kunnen zij helpend zijn in de vormgeving van de toekomst van werk – een toekomst waarin technologie ondersteunend is, maar de mens centraal blijft staan.
Auteurs
Na Liu1
Sophie De Winne1
Rein De Cooman1
Sibilla Di Guida2
1Work and Organisation Studies, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, KU Leuven, België.
2IMT School for Advanced Studies Lucca, Italië.
