Er zijn van die situaties binnen het HR vakgebied die we slechts sporadisch tegen komen, maar waar we wel iets van moeten vinden. Al is het maar omdat de wetgever hier geen concreet antwoord op geeft en enige creativiteit nodig is. Zo ook wanneer werknemers een kind adopteren.
Wat zegt de wet?
Wanneer een werknemer een kind adopteert dan heeft hij of zij wettelijk recht op 4 weken adoptieverlof welke in 1 aansluitende periode opgenomen moet worden. Tijdens deze periode krijgt de werknemer een uitkering van het UWV.
Niet voldoende
De wet geeft de werknemer dus 4 weken verlof. Doel van het verlof is dat de overheid de werknemer de gelegenheid wil geven om extra tijd met het gezin door te brengen. Echter in veel gevallen heeft de werknemer niet genoeg aan 4 weken verlof. Al is het maar omdat voor een groot aantal landen geldt dat de adoptieouders moeten afreizen naar het land waar hun kindje vandaan komt om het kind zelf op te halen. Procedures in die landen lopen uiteen van 2 tot 6 weken (NB: dit geldt alleen voor landen zonder langdurige verblijfsverplichting). In het meest gunstige geval heeft het nieuwe gezin dus maximaal 2 weken de tijd om thuis aan de nieuwe situatie te wennen. In het meest ongunstige geval is 4 weken verlof zelfs niet genoeg om de procedure af te ronden.
Te jong voor kinderopvang
Maar stel dat de procedure snel verloopt en het gezin binnen 4 weken terug kan keren, dan nog kan het voor komen dat de werknemer niet meteen aan de slag kan. Zo is het in Nederland niet toegestaan om een kind jonger dan 6 weken naar de kinderopvang te brengen. Nu is er slechts een beperkt aantal landen waar kinderen al bij geboorte middels adoptie worden geplaatst, maar ze zijn er wel. De werknemer zit in zo’n geval dus gevangen tussen twee wetten. Enerzijds moet hij of zij weer aan het werk, anderzijds mag het kind nog niet naar de opvang. Je zult hier als werkgever dus goede afspraken over moeten maken.
Ga in gesprek en weet wat je te wachten staat
Een adoptietraject duurt enkele jaren en het is dan ook verstandig om samen met de werknemer tijdig een plan op te stellen voor de periode waarin de adoptie plaats gaat vinden. Zo zorg je ervoor dat wederzijdse verwachtingen hetzelfde zijn en voorkom je verassingen. Er zijn landen waar het adoptieproces ineens een vlucht kan nemen, waardoor het verlof ook vrij plotseling in moet gaan. Het kan dan zomaar gebeuren dat een werknemer er ineens een aantal weken of maanden niet is.
Verlengen van de verlofperiode
Er zijn echter meerdere mogelijkheden om de verlofperiode te verlengen. Zo kun je met een werknemer afspreken dat hij of zij vakantiedagen opspaart om ze ten tijden van de adoptie in te zetten. Daarnaast kan een werknemer zich beroepen op het recht op ouderschapsverlof (mits een werknemer minimaal 1 jaar in dienst is). Volgens de standaardregeling mag een werknemer wekelijks maximaal 50% van de arbeidsduur opnemen. Hij of zij mag dan maximaal 20 uur (bij een 40-urige werkweek) ouderschapsverlof per week opnemen voor de duur van 1 jaar. In overleg met de werkgever mag de werknemer het ouderschapsverlof op een andere manier opnemen, bijvoorbeeld uitgesmeerd over een langere of kortere periode, of opgedeeld in een aantal perioden. Belangrijk is om hier goed met de werknemer over te praten, want hij of zij heeft wettelijk gezien geen recht op doorbetaling van het loon tijdens het ouderschapsverlof. Als werkgever mag je het loon wel doorbetalen.
Kortom, wil je als werkgever voorkomen dat jijzelf of de werknemer voor verassingen komen te staan, bespreek dan vroegtijdig de mogelijkheden en wensen ten aanzien van de periode waarin de adoptie plaats vindt.