Er zijn maar weinig mensen die bestand zijn tegen de aantrekkingskracht van charisma. Charismatische werknemers worden vaak gezien als waardevolle toevoeging aan een kantoor, omdat ze vaak betrokken zijn en een sterke indruk achterlaten. Er kleven echter ook wel wat nadelen aan charisma en de impact ervan. En managers, HR-personeel en eigenlijk iedereen die op kantoor werkt, moet zich hiervan bewust zijn. Als wereldleider op het gebied van persoonlijkheidsassessments en leiderschapsadvies hebben we onderzoek gedaan naar vier duistere aspecten van charisma.
Nadeel #1: Een sluiproute naar een burn-out
Charisma kan een manier zijn om gebruik te maken van impressiemanagement, zowel tijdens sollicitatiegesprekken als op de werkvloer. Impressiemanagement is een bewust of onbewust proces waarbij mensen proberen om de perceptie van anderen te beïnvloeden. Werknemers die vooral bezig zijn met een sterk en sympathiek imago, besteden hier meer tijd aan dan aan hun verantwoordelijkheden. Dit kan de productiviteit en de resultaten behoorlijk aantasten en een groot nadeel voor het personeel vormen, met schadelijke gevolgen.
Het zoeken naar sociale acceptatie op de werkvloer heeft altijd een onduidelijk einddoel, en dit effect wordt nog eens versterkt in een omgeving die sterk wordt beïnvloed door sociale media. Dus zonder een duidelijke indicator kunnen charismatische werknemers meer risico lopen op overbelasting, waardoor ze zwakker worden in hun rol. Dit scenario komt vaak voort uit het feit dat mensen minder vertrouwen hebben in hun vaardigheden of in het vermogen om hun werk uit te voeren. Daarom hebben ze het gevoel dat ze hun plek in een team moeten rechtvaardigen en leunen ze misschien te veel op de aardige of charismatische eigenschappen waarvoor ze beloond kunnen worden.
Nadeel #2: Operationeel falen
Charisma hebben, staat niet synoniem voor een goed beoordelingsvermogen, of de benodigde morele kwaliteiten om de uitdagingen van een rol aan te gaan. Charismatische medewerkers kunnen overtuigend zijn, maar dat is volledig betekenisloos als ze niets noemenswaardigs te zeggen hebben. Evenzo kunnen sollicitanten recruiters en managers inpakken met hun charisma, maar mislukken binnen hun rol, omdat ze niet op het verwachte niveau presteren.
Charismatische managers en leidinggevenden vinden het vaak lastig om te erkennen dat ze niet alle antwoorden hebben, wat noodzakelijk is voor iedereen die leidinggeeft aan een complexe onderneming. Daarom zijn ze minder bereid om advies te vragen en ernaar te luisteren. Dit kan schadelijk zijn voor elke organisatie, aangezien kritieke feedback of inzichten vanuit hun team gemakkelijk over het hoofd gezien kunnen worden.
Nadeel #3: Ongelijkheid op de werkvloer en verontwaardiging binnen het team
Loopbaansucces wordt gekenmerkt door grote ongelijkheid. Niet iedereen begint zijn reis vanaf hetzelfde startpunt, en niet elk pad leidt naar dezelfde bestemming. Terwijl sommigen de carrièreladder beklimmen en behoorlijk veel geld verdienen, kunnen anderen nauwelijks rondkomen in een functie met een salaris waar nauwelijks van te leven is. Op deze manier kan persoonlijkheid een enorme impact hebben op loopbaansucces, aangezien charismatische werknemers vaak gezien worden als ‘leiderschapsmateriaal’, ondanks dat ze misschien niet over de daadwerkelijke kwalificaties beschikken. Daarnaast kan het tot wrevel leiden als charismatische teamleden eerder gepromoveerd worden ten koste van werkethiek of prestaties, aangezien veel werknemers zich hierdoor ondergewaardeerd of over het hoofd gezien kunnen voelen.
Een charismatische werknemer met sterke interpersoonlijke vaardigheden kan inderdaad een groot voordeel zijn. Die vaardigheden moeten echter wél worden afgewogen tegen de andere vaardigheden die nodig zijn om de baan op het juiste niveau uit te voeren.
Nadeel #4: Te veel beloven en te weinig leveren
Om meer acceptatie te krijgen, met name bij hun leidinggevenden, stellen charismatische personen vaak onrealistische doelen en verwachtingen. Dit is een natuurlijke neiging van mensen die op korte termijn in de gunst willen komen bij hun organisatie, zonder rekening te houden met de gevolgen op de lange termijn. Soms gaan de dingen zoals gepland en zijn zij de eersten die zichzelf een schouderklopje geven. Vaker worden deze verwachtingen niet waargemaakt en proberen ze de schuld bij anderen te leggen, zonder zelf verantwoordelijkheid voor hun eigen falen te nemen.
Of het nu opzettelijk is of niet, charismatische mensen kunnen niet anders dan meer beloven dan ze realistisch gezien kunnen waarmaken. Het probleem is dat dit mensen zijn die over sterke politieke eigenschappen beschikken, die keer op keer hun verantwoordelijkheid kunnen ontlopen. Op de lange termijn is dit gedrag wellicht niet houdbaar, maar charismatische personen beseffen dat vaak maar al te goed en zetten hun charme vervolgens in om een nieuwe baan te vinden waar ze weer met een schone lei kunnen beginnen.
