Verhalen en muziek voor een betere dialoog tussen zorgorganisatie en medewerker

Onderzoek naar menswaardigheid van werk in de ouderenzorg en HRM

Ouderenzorgorganisaties staan voor de uitdaging de juiste zorgmedewerkers aan zich te binden en het beste in hen naar boven te halen. Dit komt door zowel de toenemende krapte op de arbeidsmarkt als de maatschappelijke roep om betere zorg. Reden voor Monique Bussmann om haar promotieonderzoek te richten op de menswaardigheid van het werk in de ouderenzorg en op Human Resource Management (HRM). Tijdens het onderzoek heeft Bussmann gebruik gemaakt van werkvormen waarin de persoonlijke verhalen van zorgmedewerkers centraal stonden en van muziek. Deze verhalende en muzikale werkvormen kunnen bijdragen aan dialogen tussen HRM- en zorgmedewerkers constateert de gezondheidswetenschapper in haar proefschrift. Bussmann verdedigt haar proefschrift ‘Hoor-spel. Over een meerstemmige HRM-praktijk in de ouderenzorg’ op 5 december bij de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht.

Het onderzoek vond plaats bij de Rotterdamse ouderenzorgorganisatie Laurens. Vijfentwintig zorgmedewerkers vertelden aan Bussmann verhalen over hun leven, loopbaan en het dagelijks werk. De HRM-adviseurs van Laurens hebben vervolgens naar de verhalen van de zorgmedewerkers geluisterd.

Vertrouwd team essentieel

Uit de levens- en loopbaanverhalen bleek dat het werken in teamverband en een sfeer van vertrouwen en positiviteit essentieel zijn om het beste uit de zorgmedewerkers te halen. Zij hebben elkaar nodig om geduldig en gemotiveerd te blijven. De medewerkers hebben regelmatig het gevoel tekort te schieten. De vertrouwde omgeving van het team is nodig om dit te kunnen hanteren. Uit het onderzoek blijkt dan ook dat veel mooie momenten in de zorg samenhangen met gevoelens van dankbaarheid voor het mogen werken in een prettig team. Deze uitkomst was voor de deelnemende personeelsadviseurs een eyeopener en inspireert hen om hier meer in te investeren.

Meer oog voor passie

De HRM-adviseurs kwamen naar aanleiding van dit onderzoek ook tot de ontdekking dat zij onvoldoende oog hebben voor de passie van de medewerkers voor het zorgen zelf. De persoonlijke verhalen van medewerkers gaven treffende illustraties voor dit inzicht.

Muzikale werkvorm

Muziek speelde in het onderzoek een wezenlijke rol. Bussmann maakte in iedere fase van het onderzoek gebruik van muzikale werkvormen om daarmee de grenzen van de ratio op te rekken. De werkvormen – bijvoorbeeld het beluisteren van de lievelingsmuziek van de deelnemer – leidde vaak tot een wending in het interview en riep nieuwe emoties op. Er werd ook gezongen tijdens de werkvormen, wat zorgde voor een sfeer van vertrouwen, openheid en gezamenlijkheid en de deelnemers uitnodigde tot inleving en reflectie.

Voor deze muzikale analyse en representatie van de interviews zocht de onderzoeker de samenwerking met een componist. Bij het proefschrift hoort een usb-stick met een aantal composities die de onderzoeksresultaten op een artistieke wijze weergeven. Bovendien zullen deze composities na de verdediging van het proefschrift uitgevoerd worden.