Stijgende personeelskosten en torenhoog ziekteverzuim bij organisaties in de GGZ

Stijgende personeelskosten door de krapte op de arbeidsmarkt, een torenhoog ziekteverzuim en fiks hogere kosten voor energie hebben hun sporen nagelaten in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). Vorig jaar schreef ruim één op de drie organisaties in de GGZ-sector (35%) rode cijfers, een verdubbeling in vergelijking met 2021. Ook de positieve bedrijfsresultaten zijn in vergelijking met een jaar eerder grotendeels verdampt. In 2022 kwam het gezamenlijke nettoresultaat van de sector uit op € 66 miljoen, een jaar eerder was dat nog ruim drie keer zoveel met € 213 miljoen. Vooral de middelgrote en grote instellingen zijn hierdoor kwetsbaarder. Dit blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van zorgorganisaties in de GGZ over het boekjaar 2022. Intrakoop, de inkoopcoöperatie van de zorg en Verstegen accountants en adviseurs, onderzochten de cijfers van 166 zorgorganisaties, die samen 95% van de omzet van de sector vertegenwoordigen.

Personeelskosten

De onderzochte zorgorganisaties waren in 2022 in totaal € 6,4 miljard kwijt aan personeelskosten (inclusief de kosten voor personeel niet in loondienst dat tot de inkoop gerelateerde kosten wordt gerekend). Dit is een stijging van 5,5% ten opzichte van 2021. Onder de personeelskosten vallen naast salarissen ook de sociale lasten en pensioenpremies. De kosten die de GGZ kwijt is aan de flexibele schil van uitzendkrachten en loopt door de krapte op de arbeidsmarkt steeds verder op. In 2022 met maar liefst 20,1% – na ook al een forse stijging van 14,3% in 2021. Het blijft voor de GGZ een uitdaging om voldoende goed gekwalificeerd personeel aan te trekken. In 2022 hadden de onderzochte organisaties samen meer dan 5.500 cliëntgebonden vacatures, waarvan er ongeveer 3.000 moeilijk vervulbaar zijn. Dit zijn functies die langer dan drie maanden open staan zonder een geschikte kandidaat te vinden.

Hoog verzuim kost sector 450 miljoen

Het verzuimpercentage in de GGZ is vorig jaar opgelopen tot 8,1%. Een jaar eerder was dat nog 7,5%. Van de totale loonsom is hiermee naar schatting € 450 miljoen toe te schrijven aan medewerkers die door ziekte uitvallen. In vergelijking met 2019, aan de vooravond van Covid-19, ligt het verzuim 2,1 procentpunten hoger. Dit betekent voor de onderzochte organisaties dat zij in 2022 bijna € 120 miljoen van de eerder genoemde € 450 miljoen extra aan loonkosten kwijt zijn voor zieke medewerkers. Hierbij zijn de vervangingskosten (extra inzet collega’s, uitzendkrachten, zzp’ers) en de effecten die een hoog verzuim heeft op een lagere productie en kwaliteit van zorg, nog niet meegerekend.