Respect voor gepensioneerden: ‘verdienen plek op arbeidsmarkt’

Ondanks alle recente ophef erover, juicht een meerderheid van werkend Nederland het toe dat de overheid bedrijven stimuleert om meer gepensioneerden in dienst te nemen. Dat helpt niet alleen om de openstaande vacatures in te vullen, maar zorgt ook voor meer ervaring en nieuwe ideeën op de werkvloer. Het animo om zèlf door te werken na de pensioenleeftijd (die nu gemiddeld op bijna 66 jaar ligt*) is lager, maar nog altijd is ruim een kwart ertoe bereid. Dat blijkt uit representatief onderzoek onder werkend Nederland van marktonderzoeksbureau MSI Consultants.

De uitkomsten volgen uit de nieuwste editie van de Nationale Keuzestress Monitor. Bij dit terugkerend onderzoek wordt onder ruim 1.000 Nederlanders van 18 jaar en ouder een ander thema onder de loep genomen, tegen de achtergrond van financieel onzekere tijden. Zo is eerder onderzoek gedaan naar de keuze tussen A-merk- en huismerk boodschappen, onze invulling voor de zomervakantie en de mentale gezondheid van de Nederlander.

Campagne

In deze laatste editie staat de arbeidsmarkt centraal. De respondenten (allen werkend) zijn onder meer ingegaan op vragen over doorwerken na je pensioengerechtigde leeftijd. In september nog startte het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een campagne om bedrijven te prikkelen gepensioneerden in dienst te nemen, met als doel het werknemerstekort te lijf te gaan. Het project stuitte op veel kritiek, onder meer van werknemersorganisatie CNV. 55+’ers, die het al moeilijk hebben op de arbeidsmarkt, zouden door de opmars van gepensioneerden in het nauw komen.

Werkend Nederland denkt daar duidelijk anders over. Liefst 58 procent is het juist eens met het overheidsinitiatief, aangezien het kan helpen om openstaande vacatures sneller in te vullen. Onder 55+’ers is dat sentiment niet anders. Sterker, waar het percentage in de categorie ‘voorstanders’ tussen 50-59 jaar op 56 procent ligt, is dat bij de werkenden van 60 jaar en ouder zelfs 69 procent.

Meer ervaring en ideeën

Ook op andere stellingen reageren werkenden zonder uitzondering positief over het inzetten van gepensioneerden op de arbeidsmarkt. Meer dan de helft van de geënquêteerden is het er bijvoorbeeld mee eens dat er zo meer ervaring en ideeën op de werkvloer komen. Een nog groter deel (namelijk 67 procent) onderschrijft de opinie dat het gepensioneerden de kans biedt om betrokken te blijven, sociale contacten op te doen en hun expertise te delen. Onder mensen van 60 jaar en ouder is dat zelfs 77 procent.

Tekenend is dat slechts 16 procent het eens is met de stelling dat het aannemen van gepensioneerden een ‘dom idee is omdat ouderen vaker ziek zijn’ en dat niet meer dan 14 procent er niet op zit te wachten om samen te werken met gepensioneerden.

Grote kloof

Volgens arbeidsmarktdeskundige Wendy van Ierschot blijkt hieruit dat er een grote kloof is tussen de echte leeftijd en de emotionele leeftijd. “In onze kop zijn we nog jong, levendig en flexibel. Veel 59-plussers barsten nog van de energie en dan zet de maatschappij je aan de kant. In een aantal beroepen is het lijf inderdaad opgeraakt, is het werk zo zwaar dat het niet meer gaat en kun je de onregelmatige werktijden niet meer goed aan. Maar tegelijkertijd werken heel veel mensen in beroepen waar je prima in door kunt. Mensen moeten makkelijker kunnen kiezen. Voor werkgevers is het nu niet fiscaal en financieel aantrekkelijk ouderen in dienst te houden. Dat helpt niet.”

Zelf doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd (die volgens recente cijfers van het CBS op bijna 66 jaar ligt), daar is 28 procent voor te porren. Onder werkenden van 60 jaar en ouder is dat enthousiasme met 38 procent klaarblijkelijk een stuk hoger. De achterliggende gedachte(n) om door te werken lopen uiteen. Veelgenoemde redenen zijn ‘het geeft structuur aan je dag’ en ‘je blijft zo actief en mentaal scherp’. Van de groep die door wil werken, noemt het merendeel 70 jaar de maximale leeftijd.

‘Meer flexibiliteit nodig’

HR-expert Van Ierschot noemt de pensioengerechtigde leeftijd als uitgangspunt om vanzelfsprekend met werk te stoppen ‘niet meer van deze tijd’. “De mogelijkheid om flexibel te zijn, te stoppen, te minderen, ander werk te kunnen gaan doen waar minder druk op zit, is vaak beperkt. We zouden daarin als individu veel en veel meer flexibiliteit moeten krijgen, om zo ons eigen pad te bepalen zonder dat de wetgever dat onaantrekkelijk maakt.”

Ze doet een appèl op de overheid, opdat meer gepensioneerden aan de slag kunnen: “Laat het gemakkelijk worden flexibele contracten af te spreken na een langdurig vast contract én maak het financieel aantrekkelijk. Daarnaast moeten we ophouden met het framen van ouderen als inflexibel, ouderwets en niet bereid om te leren. Het tegendeel is vaak waar. Ouderen blijken vaak sneller en beter in het implementeren van nieuwe vaardigheden. Dat zou bij Artificial Intelligence (AI) een uitkomst kunnen zijn. Nu is de heersende gedachte: ach, jij hoeft nog maar een paar jaar, dus maak je niet druk over AI. Fout. Iedereen moet blijven leren. We zullen nog versteld staan van de creativiteit, inventiviteit en daadkracht van ouderen.”

* Bron: CBS, https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/20/pensioenleeftijd-werknemer-gemiddeld-65-jaar-en-8-maanden