Overheid verruimt standpunt inzet generatieve AI

Het kabinet heeft nieuwe spelregels afgesproken met gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsorganisaties over het gebruik van generatieve AI. Ambtenaren krijgen meer ruimte om generatieve AI te gebruiken in hun werk, bijvoorbeeld om vergunningsaanvragen te versnellen, vragen van burgers en ondernemers sneller te beantwoorden of om efficiënter besluiten te nemen. Hierbij moeten zij zich wel aan voorwaarden houden.

Het standpunt benadrukt de noodzaak van samenwerking met alle bestuurders en medewerkers van overheidsorganisaties, duidelijke risicoanalyses en het gebruik van betrouwbare generatieve AI-modellen. Daarbij wordt aangemoedigd gebruik te maken van in Europa ontwikkelde toepassingen en open-source oplossingen.

“Generatieve AI biedt volop kansen om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken en de overheidsdienstverlening te verbeteren. Denk aan het vereenvoudigen van administratieve processen, het versterken van data-analyse en het verbeteren van communicatie, aldus Zsolt Szabo, staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijkrelaties. “Medewerkers moeten leren omgaan met AI-geletterdheid door training en samenwerking tussen disciplines zoals juridische experts, dataspecialisten en ontwikkelaars. Daarnaast moedigen we samenwerking binnen de overheid aan en met bedrijven en wetenschappers om kennis en best practices te delen”.

Experimenteren met AI

Binnen de kaders voor verantwoord en veilig gebruik wordt door overheidsinstanties geëxperimenteerd en zijn er tal van initiatieven ontplooid op het gebied van generatieve AI:

• Bij Provincie Zuid-Holland wordt gebruikgemaakt van de PZH-assistent. Deze assistent is ontwikkeld als een veilig alternatief voor ChatGPT en vergelijkbare chatbots en is alleen beschikbaar voor ambtenaren van de provincie Zuid-Holland. De assistent heeft geen directe impact op bedrijven en burgers, omdat deze voornamelijk intern wordt gebruikt.
• Een ander praktijkvoorbeeld is de Chatbot Guus bij de Gemeente Goes. Chatbot Guus geeft antwoord op vragen die burgers stellen. De chatbot gebruikt uitsluitend vooraf vastgelegde bronnen, zoals URL’s van goes.nl. Dit initiatief draagt eraan bij dat de dienstverlening toegankelijker is en beter aansluit bij de leefwereld van mensen in Nederland.

Samenwerken als een overheid

Het standpunt is tot stand gekomen door actieve samenwerking tussen alle bestuurslagen, onder coördinatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Deze samenwerking past binnen de bredere Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) voor de gehele overheid, die in het voorjaar naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Daarnaast is een handreiking ontwikkeld om overheidsprofessionals van alle overheden praktisch te ondersteunen bij de implementatie van generatieve AI in de dagelijkse (werk)praktijk. Dit zijn de eerste spelregels voor AI die voor de gehele overheid gelden.