Meer zelfstandig ondernemers met arbeidsongeschiktheidsvoorziening

Begin 2023 had 65 procent van de zelfstandig ondernemers zonder personeel een financiële voorziening tegen het risico van arbeidsongeschiktheid. In 2021 was dat nog 63 procent en in 2019 was dat 59 procent. Steeds meer zelfstandig ondernemers dekten zich tegen dit financiële risico in door te sparen en/of te beleggen. Dit blijkt uit cijfers van de tweejaarlijkse Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) van TNO en het CBS.

In de ZEA is aan 6,8 duizend zelfstandig ondernemers gevraagd of zij iets hebben geregeld voor als zij eventueel arbeidsongeschikt zouden raken. Anders dan werknemers zijn zij niet verplicht verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. In 2023 gaf 37 procent van de zelfstandig ondernemers zonder personeel aan zo nodig terug te kunnen vallen op spaargeld of beleggingen. Dit is de meest genoemde, en sinds de meting vanaf 2019 de sterkst toegenomen getroffen voorziening. Ook sluiten steeds meer ondernemers zich aan bij een schenkkring, zoals een broodfonds. Het aandeel dat zich via een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AO-verzekering) tegen dit risico zegt in te dekken is sinds 2019 vrijwel gelijk gebleven.

Ongeveer helft in pedagogisch beroep heeft een voorziening

De mate waarin zelfstandig ondernemers zich indekken tegen het risico op arbeidsongeschiktheid verschilt per beroepsgroep. Zo had in 2023 ruim de helft van de zelfstandig ondernemers zonder personeel in pedagogische beroepen een voorziening hiervoor getroffen. In de ICT-, agrarische en zorg- en welzijnsberoepen had ongeveer drie kwart zich tegen dit risico ingedekt.

Agrariërs geven met 29 procent het vaakst aan dat de waarde van het bedrijf het risico op arbeidsongeschiktheid afdekt. In ICT-beroepen gaven relatief veel ondernemers zonder personeel (60 procent) aan hiervoor spaargeld of beleggingen achter de hand te hebben. Zelfstandig ondernemers zonder personeel in creatieve en taalkundige beroepen maken relatief vaak deel uit van een schenkkring.

Ondernemers die aangeven zich bezig te houden met wat de toekomst voor hun bedrijf in petto heeft, hebben vaker een voorziening voor arbeidsongeschiktheid dan degenen die dat niet doen. Zij hebben relatief vaak een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten en noemen ook relatief vaak dat de waarde van hun bedrijf het financiële risico afdekt.

Vaker voorziening bij positieve beoordeling financiële situatie van het bedrijf

Zelfstandig ondernemers zonder personeel die de financiële situatie van hun bedrijf als zeer goed beoordelen, hebben het vaakst een voorziening tegen het risico op arbeidsongeschiktheid (84 procent). Relatief vaak hebben zij spaargeld of beleggingen hiervoor gereserveerd (61 procent). Ook geven zij relatief vaak aan dat de waarde van hun woning het risico afdekt (23 procent).

Van hen die matig of slecht oordelen over de financiële situatie van hun bedrijf is minder dan de helft ingedekt tegen het financiële risico bij arbeidsongeschiktheid. Wel geven zij vaker dan andere groepen aan een arbeidsongeschiktheidsverzekering te hebben via hun werk in loondienst (11 procent).

Vooral financiële redenen genoemd als reden geen verzekering

In 2021 is voor het laatst aan zelfstandig ondernemers zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering voor hun werk als zelfstandige gevraagd waarom zij niet voor een verzekering gekozen hadden. Zij gaven daarvoor vooral financiële redenen: 46 procent gaf aan dat de kosten van zo’n verzekering niet opwegen tegen de baten, 32 procent zei de kosten voor een verzekering niet te kunnen betalen. 25 procent van alle onverzekerden gaf aan het financiële risico zelf te kunnen dragen. 20 procent, met name vrouwen, gaf aan in geval van arbeidsongeschiktheid terug te kunnen vallen op het inkomen van hun partner.