81% van Nederlandse forenzen maakt zich zorgen om privacy tijdens het reizen

Vorig jaar werd er volgens het CBS meer dan 1,1 miljard keer ingecheckt in het openbaar vervoer. Gemiddeld registreerde de NS ongeveer 1,1 miljoen reizen per dag, waarvan ongeveer 400.000 werkgerelateerde of zakelijke reizen waren. Met zoveel forenzen attenderen vervoersbedrijven hun passagiers voornamelijk op het niet achterlaten van persoonlijke eigendommen. Een nieuw onderzoek van cybersecuritybedrijf Kaspersky suggereert echter dat privacyrisico’s tijdens het reizen enorm over het hoofd worden gezien. Het onderzoek onder 1000 Nederlandse forenzen toont aan dat maar liefst 81 procent zich wel eens zorgen heeft gemaakt over hun privacy tijdens het woon-werkverkeer.

Vertrouwelijk gesprekken

Ondanks deze zorgen over privacy blijven veel forenzen gevoelige activiteiten uitvoeren terwijl ze onderweg zijn. Uit het onderzoek blijkt dat 67 procent zich comfortabel voelt bij het verzenden van e-mails, 51 procent bij het bewerken van documenten en 50 procent bij het maken van nieuwe documenten tijdens het reizen. Het is opmerkelijk dat bijna 30 procent financiële taken uitvoert en 26 procent online vergaderingen houdt tijdens het woon-werkverkeer. Het risico? Vertrouwelijke informatie kan gemakkelijk worden blootgesteld aan nieuwsgierige ogen of oren.

Alarmerend genoeg gaf 87 procent van de respondenten toe dat ze wel eens vertrouwelijke informatie gehoord of gezien hebben die werd gedeeld in het openbaar vervoer. Dit is dan ook een groot privacyrisico dat ernstige gevolgen kan hebben voor zowel individuen als bedrijven. Het gaat hier dan om gevoelige blootgestelde informatie als gezondheidsgerelateerde zaken (47%), financiële persoonlijke informatie (39%) en financiële bedrijfsinformatie (35%). Daarnaast worden discussies over bedrijfsstrategieën (31%), contractonderhandelingen (26%) en zelfs rechtszaken (26%) vaak openlijk gevoerd, wat het risico van inbreuk op de privacy met zich meebrengt.

Een privacy paradox

De cijfers laten duidelijk een opvallende tegenstelling zien: hoewel de meeste forenzen zich zorgen maken over hun privacy, nemen maar weinig van hen effectieve stappen om deze te beschermen. Van de respondenten die zich zorgen maakten om hun privacy, gaf 42 procent aan een privacyfilter te gebruiken. Voor veel reizigers is de veiligste optie echter gewoon het vermijden van het doen van gevoelige taken in het openbaar vervoer. Minder dan een derde geeft aan dit te doen voor persoonlijke (31%) of werkgerelateerde zaken (30%).

Jornt van der Wiel, security-expert bij Kaspersky’s Global Research and Analysis Team, zegt hierop: “Dit onderzoek laat duidelijk zien dat mensen die werken tijdens het woon-werkverkeer in het openbaar vervoer echt voorzichtiger moeten zijn. Er lijkt namelijk een misconceptie te bestaan over wat veilige maatregelen zijn. Het dimmen van de helderheid van je scherm is daar zo’n voorbeeld van. Die maatregel is niet waterdicht, want het voorkomt niet per se dat iemand kan meelezen. Het gebruiken van een privacyfilter doet dat wel, of in ieder geval een stuk beter. Zijn er toch dringende zaken die je moet doen of bespreken tijdens het reizen, probeer dan duidelijk te maken bij degene met wie je in gesprek bent, dat het nu niet uitkomt en vermijd vooral het delen van vertrouwelijke informatie. Je weet nooit wie meekijkt, meeluistert of opnames maakt en met slechts een paar informatiestukken kan iemand met kwade bedoelingen al schade aanrichten. 41 procent van de respondenten in dit onderzoek heeft aangegeven dat ze wel eens opgevangen persoonlijke en of bedrijfsinformatie hebben gedeeld of gebruikt. Het is dus een realistisch gevaar.”

Om op een veilige manier te werken tijdens het reizen, zijn hier een aantal maatregelen die werknemers kunnen nemen om zo hun (gevoelige) informatie voor zichzelf te houden:

• Pas op voor schoudersurfers: wanneer je op je laptop of mobiel werkt, houd dan rekening met de mensen om je heen die je scherm kunnen zien. Ga, wanneer mogelijk, op een plek zitten die wat afgelegen is, draai het scherm weg van anderen en gebruik een privacyfilter.
• Houd rekening met raamkijkers: als het donker is kunnen schermen reflecteren op de ramen, waardoor ze zichtbaar worden voor anderen. Door de helderheid van je scherm te verlagen kun je dit risico verkleinen.
• Let op zichtlijnen: let op mensen die van bovenaf op je scherm kunnen kijken, vooral in drukke ruimtes zoals treinen en bussen. Pas de hoek van je scherm aan en controleer regelmatig je omgeving.
• Bescherm je identiteit: zorg ervoor dat andere reizigers niet zomaar een werk ID of andere identificerende informatie kunnen zien dat gebruikt kan worden door mensen met slechte bedoelingen. Ook informatie die misschien onbelangrijk lijkt, kan door andere reizigers misbruikt.
• Gebruik discrete communicatiemethoden: om je privacy in openbare ruimtes te beschermen, gebruikt altijd oortjes of een koptelefoon voor telefoongesprekken om te voorkomen dat anderen beide kanten van het gesprek kunnen afluisteren. Daarnaast is het verstandig om, wanneer mogelijk, te sms’en of Whatsappen in plaats van te bellen, omdat dit de kans verkleint dat je gesprek wordt afgeluisterd.
• Geef prioriteit aan discretie: het is niet altijd nodig om meteen te reageren als iemand je probeert te bereiken. Gebruik daarom discretie om te bepalen wanneer het echt nodig is om te reageren en wanneer het verstandiger en veiliger is om te wachten tot je in een veiligere omgeving bent.

Over dit onderzoek
Kaspersky ondervroeg met een online vragenlijst via PollFish 1000 Nederlandse forenzen naar hun zorgen en gedrag over werken en het delen van online informatie tijdens het reizen in het openbaar vervoer. De vragenlijst is afgenomen in augustus 2024.