39 procent Nederlandse werknemers voelt zich schuldig bij ziekmelding

In veel sectoren is de werkdruk nog altijd hoog. Wat doet dit met de ziekmeldingen in Nederland? Uit recent onderzoek* van Europese HR-dienstverlener SD Worx naar ziekteverzuim en het ziekmeldgedrag, blijkt dat 39 procent van de Nederlandse werknemers zich schuldig voelt wanneer ze zich ziekmelden. Drukte op het werk is de voornaamste reden voor dit schuldgevoel. Personeelstekorten volgen op plek twee en het niet over kunnen dragen van werkzaamheden wordt als derde reden aangemerkt.

41 procent meldt zich ziek bij mentale klachten

Onlangs berichtte het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) dat er na zeven jaar een dalende trend te zien is in de ziekteverzuimcijfers. Maar met welke klachten melden werknemers zich nu ziek bij de werkgever? Uit het onderzoek van SD Worx blijkt dat dit de drie meest voorkomende redenen zijn voor ziekmelding:

1. Griep en koorts (70%)
2. Lichamelijk letsel (58%)
3. Verkoudheid met koorts (45%)

Opvallend is dat slechts 41 procent van de werkende Nederlanders aangeeft zich ziek te melden bij mentale klachten. En dat terwijl uit cijfers van de Arbo Unie blijkt dat in 2023 de hoogste verzuimcijfers ooit zijn gemeten voor verzuim door psychische klachten.

Ralph Koks, arbeidsjurist bij SD Worx, benadrukt: “De werkdruk is op veel plaatsen hoog en dat leidt regelmatig tot stress. Uit ons onderzoek blijkt dat veel werknemers zich niet ziekmelden bij mentale klachten als gevolg van werkdruk, wellicht vanwege het schuldgevoel dat daarbij komt kijken. Op de lange termijn is het echter voor iedereen beter als werknemers niet met mentale klachten blijven doorwerken. Werkgevers vertrouwen erop dat werknemers zelf kunnen inschatten of ze in staat zijn om te werken, dat is regelmatig niet het geval. Het raadplegen van de bedrijfsarts is een goede preventieve stap, zelfs zonder daadwerkelijke ziekmelding.”

Thuiswerken helpt verzuim terug te dringen

SD Worx vroeg de Nederlandse werknemers ook naar maatregelen om het ziekteverzuim zover mogelijk terug te dringen. Hier komt de volgende top drie uit voort:

1. De mogelijkheid bieden om thuis te werken bij milde klachten (40%)
2. Werkdruk verlagen door taken beter te verdelen onder beschikbaar personeel (39%)
3. Werkdruk verlagen door meer personeel aan te nemen (38%)

Het aanbieden van een onbeperkt aantal vakantiedagen staat met tien procent onderaan dit lijstje. Maar, een geldbonus (35,5%) of extra vakantiedagen (34,8%) voor werknemers die niet of weinig ziekmelden lijkt daarentegen wel een interessante maatregel.

“Verzuim is heel vervelend, voor zowel werknemer als werkgever”, zegt Koks. “Werkgevers doen er veel aan om verzuim zoveel mogelijk te beperken, door het creëren van een veilige en gezonde werkomgeving en het behouden van een goede sfeer op de werkvloer. Een duidelijk verzuimprotocol, waarin staat hoe en bij wie een werknemer zich ziek moet melden, is ook een goede maatregel om verzuim te beperken. Door in het verzuimprotocol op te nemen dat werknemers zich telefonisch bij de HR- of lijnmanager ziek dienen te melden, voorkom je dat mensen zich al te gemakkelijk ziekmelden.”

Valse ziekmeldingen

Hoewel het overgrote deel van de Nederlandse werknemers (89%) zich alleen ziek meldt als ze echt mentaal of fysiek ziek zijn, komt ook wel eens voor dat werknemers zich ziek melden zonder dat ze mentaal of fysiek niet in staat zijn om te werken. Uit het onderzoek blijkt dat 11 procent van de Nederlandse werknemers dit één of meerdere keren heeft gedaan. De top drie redenen waarom werknemers zich onterecht ziekmelden:

1. Te moe zijn om te werken (8%)
2. Geen zin hebben in het werk (6%)
3. Het komt privé beter uit om een dag ziek te melden (5%)

“Een werkgever dient een ziekmelding van een werknemer altijd te accepteren, tenzij er evident geen sprake is van ziekte. Dit gaat bijvoorbeeld om een werknemer die zich ziek meldt voor het bijwonen van een bruiloft waar de werknemer geen verlof voor op kon nemen”, zegt Koks. “Indien er is vastgesteld dat de ziekmelding onterecht is, kan de werkgever besluiten om geen loon uit te betalen tijdens de afwezigheid van de werknemer, of in het ergste geval overgaan tot ontslag. Bij twijfel is de bedrijfsarts de aangewezen partij om te beoordelen of een werknemer wel of niet arbeidsongeschikt is wegens ziekte.”

*Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau Multiscope in opdracht van SD Worx in september 2023 onder 746 Nederlandse werknemers.